Badanie CIAO: długoterminowe spojrzenie na tajemnice ludzkiej długowieczności i zdrowego starzenia się

Imponujące jest, gdy badanie naukowe trwa dekadę, ale gdy jego tematem są osoby żyjące dziesięć razy dłużej niż samo badanie, oznacza to tylko jedno — wciąż pozostaje wiele do odkrycia.

W tym miesiącu, naukowcy biorący udział w inicjatywie Cilento Initiative on Aging Outcomes (CIAO) spotkają się w Acciaroli (Pollica-Cilento) w regionie Salerno, Włochy, aby podsumować dziesięć lat badań i zaplanować kolejne kroki. Projekt CIAO, uruchomiony w 2016 roku, ma na celu identyfikację kluczowych czynników — biologicznych, psychologicznych i społecznych — sprzyjających zdrowemu starzeniu się i ekstremalnej długowieczności.

Naturalny Park Cilento w południowych Włoszech to miejsce zamieszkania około 300 osób w wieku powyżej 100 lat, które cieszą się dobrym zdrowiem. Region ten już wcześniej przyciągał uwagę naukowców — to tutaj amerykański fizjolog Ancel Keys prowadził badania nad wpływem diety na zdrowie, promując później dietę śródziemnomorską.

Naukowcy starają się odkryć tajemnice długowieczności mieszkańców Cilento, wykorzystując szeroki wachlarz narzędzi: analizę metabolomiczną, badania mikrobiomu, ocenę funkcji poznawczych, biomarkery białkowe ryzyka chorób serca, Alzheimera, chorób nerek i nowotworów, a także badania psychologiczne, społeczne i stylu życia.

— Nie ma jednego sekretu długiego, zdrowego życia — powiedział dr Salvatore Di Somma, główny włoski badacz CIAO, założyciel Great Health Science i współprzewodniczący sympozjum. — To wiele tajemnic, z których większość dopiero zaczynamy rozumieć. Co ważniejsze, uczymy się, jak można je zastosować dla dobra ogółu. Nasi niezwykli stulatkowie pokazują nam drogę.

Badanie CIAO to wieloośrodkowa współpraca obejmująca Sanford Burnham Prebys — niezależny instytut badań biomedycznych z San Diego, Instytut Komórek Macierzystych Sanforda przy Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, Uniwersytet La Sapienza w Rzymie oraz sieć instytucji publicznych i prywatnych Great Health Science.

Sympozjum zaplanowane na 22–23 maja, zatytułowane „Badanie CIAO: dekada nauki o zdrowym starzeniu się, komórkach macierzystych i odkrytych tajemnicach długowieczności”, zgromadzi naukowców i lekarzy prezentujących swoje badania — od ogólnych zagadnień demograficznych i epidemiologicznych po starzenie się komórek nerwowych, regeneracyjne właściwości komórek macierzystych i biologię RNA.

— Zrozumienie, jak się starzejemy i jak można starzeć się lepiej, to ponadczasowe dążenie — stwierdził dr David Brenner, prezes i dyrektor generalny Sanford Burnham Prebys, współprzewodniczący sympozjum. — Po dziesięciu latach, dzięki nowym technologiom i globalnej współpracy, zaszliśmy bardzo daleko. Teraz ważne jest, by określić, gdzie jesteśmy i jakie pytania oraz działania będą kluczowe w nadchodzącej dekadzie.

Jednym z aktualnych projektów CIAO jest analiza genetyczna, epigenetyczna, transkryptomiczna, metaboliczna, proteomiczna i środowiskowa w celu identyfikacji czynników wpływających na ekstremalną długowieczność. Przy wsparciu Instytutu Komórek Macierzystych Sanforda naukowcy wykorzystują indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste (iPSC), pozyskane od stulatków, do modelowania stresów związanych z wiekiem i metabolizmem w ludzkich organoidach 3D.

— To badanie dostarczy nowych informacji dotyczących rozwoju strategii medycyny regeneracyjnej wspierających zdrowe starzenie się i leczenie schorzeń związanych z wiekiem — powiedziała dr Tatiana Kisseleva, profesor chirurgii na UC San Diego i dyrektor Sanford Stem Cell Fitness and Space Medicine Center. Wstępne wyniki mają zostać zaprezentowane podczas sympozjum.

Dotychczasowe badania w ramach CIAO przyniosły wiele interesujących publikacji i wniosków:

• W 2016 roku naukowcy wykazali, że najstarsi uczestnicy badania CIAO mieli sprawne mikrokrążenie, porównywalne z osobami o 30 lat młodszymi. Niskie stężenie hormonu peptydowego — adrenomeduliny — było wskaźnikiem dobrej mikrokrążeniowej funkcji naczyń.
• W 2018 roku, oceniając 29 osób w wieku 90+ i 51 członków ich rodzin (w wieku 51–75 lat) pod kątem samopoczucia fizycznego i psychicznego, odporności psychicznej, optymizmu, depresji i stresu, odkryto, że starsi uczestnicy mieli gorsze zdrowie fizyczne, ale lepsze zdrowie psychiczne. Ich długowieczność wiązała się z równowagą między akceptacją i wytrwałością w przezwyciężaniu trudności oraz pozytywnym nastawieniem i bliskimi więzami z rodziną, religią i przyrodą.
• W 2020 roku badanie przekrojowe osób w wieku 90+ i ich młodszych współmieszkańców analizowało czynniki stylu życia, medyczne oraz kardiologiczne (echo i EKG). Starsi uczestnicy nie palili, mieli niższy poziom glukozy na czczo i niższy LDL, mimo rzadszego przyjmowania statyn. Byli aktywni fizycznie i rzadziej doświadczali chorób sercowo-naczyniowych, nawet w obecności strukturalnych nieprawidłowości serca.
• Również w 2020 roku badano profile neurokognitywne 29 mieszkańców w wieku 90+ i 49 osób w wieku 50–75 lat. Starsi uczestnicy wykazywali porównywalny poziom funkcji poznawczych bez istotnych różnic w markerach stresu oksydacyjnego czy genotypie APOE. Wskazano, że dobre wyniki mogą wynikać z wysokiej zgodności z dietą śródziemnomorską oraz innych czynników stylu życia i pozytywnych cech osobowości.
• W badaniu nad samotnością i mądrością porównano grupy z San Diego i Cilento przy użyciu dwóch walidowanych skal. Nie wykazano istotnych różnic w poziomie samotności, ale zaobserwowano silną odwrotną korelację między samotnością a mądrością. Samotność pogarszała zdrowie ogólne, jakość snu i poczucie szczęścia, natomiast mądrość miała odwrotny efekt.

Źródło: Sanford Burnham Prebys