Badanie z 26 krajów UE ujawnia społeczne bariery w dostępie do opieki psychiatrycznej
Nowe badanie zaprezentowane podczas Kongresu Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (EPA) 2025 ujawnia znaczące nierówności społeczno-ekonomiczne w zakresie niezaspokojonych potrzeb w obszarze opieki psychiatrycznej w krajach Unii Europejskiej. Bariery finansowe w sposób nieproporcjonalny dotykają osoby o niższych dochodach.
Szacuje się, że w całej Europie miliony ludzi cierpią na zaburzenia psychiczne. Według danych OECD z 2018 roku, około 17% obywateli UE zmaga się z problemami zdrowia psychicznego. Ekonomiczne konsekwencje tych schorzeń są olbrzymie – szacunkowo kosztują państwa członkowskie ponad 4% PKB rocznie.
Prezentowane badanie przekrojowe, retrospektywne, analizuje wpływ dochodów, poziomu wykształcenia i stopnia urbanizacji na niezaspokojone potrzeby w zakresie opieki psychiatrycznej, wskazując na konieczność wdrażania celowanych interwencji politycznych.
Zespół badawczy kierowany przez João Vasco Santosa z Uniwersytetu w Porto przeanalizował dane pochodzące z Europejskiego Badania Zdrowia z 2019 roku, obejmującego 26 państw członkowskich UE. W badaniu skupiono się na zgłaszanych przez respondentów niezaspokojonych potrzebach w zakresie opieki psychiatrycznej wynikających z przyczyn finansowych, a także na nierównościach związanych z dochodami, wykształceniem oraz stopniem urbanizacji.
Kluczowe wnioski z badania:
- Odsetek osób zgłaszających niezaspokojoną potrzebę w zakresie opieki psychiatrycznej wahał się od 1,1% w Rumunii do aż 27,8% w Portugalii (mediana: 3,6%).
- W niemal wszystkich krajach największy odsetek niezaspokojonych potrzeb występował wśród osób należących do najniższego kwintyla dochodowego. Największą nierówność dochodową zaobserwowano w Grecji (współczynnik: 23,8).
- W 15 z 26 krajów osoby o niższym wykształceniu wykazywały wyższe niezaspokojone potrzeby, a największe dysproporcje odnotowano w Bułgarii.
- Obszary wiejskie zazwyczaj raportowały niższy poziom niezaspokojonych potrzeb, choć w Rumunii wskaźnik ten był najwyższy w relacji wieś-miasto.
„Nasze badanie unaocznia szerokie i znaczące nierówności społeczno-ekonomiczne w zakresie niezaspokojonych potrzeb psychiatrycznych w UE” – powiedział João Vasco Santos z Uniwersytetu w Porto. „Choć nierówności dochodowe są stałym czynnikiem ograniczającym dostęp, wpływ wykształcenia jest zmienny, a mieszkańcy obszarów wiejskich często zmagają się z trudniejszym dostępem do opieki. Polityki publiczne muszą priorytetowo traktować zapewnienie dostępu do usług psychiatrycznych, promowanie świadomości zdrowia psychicznego i zwiększanie dostępności tych usług dla najbardziej narażonych grup społecznych.”
Dr Julian Beezhold, sekretarz generalny Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, dodał:
„To badanie dostarcza kluczowych informacji na temat nierówności w dostępie do opieki psychiatrycznej w krajach UE, ukazując złożone współdziałanie czynników społeczno-ekonomicznych, które wpływają na zdolność jednostki do korzystania z niezbędnej opieki. Wskazuje ono na konieczność kompleksowego podejścia – obejmującego nie tylko zwiększenie dostępności usług, ale także eliminowanie barier systemowych, takich jak stygmatyzacja, niski poziom wiedzy o zdrowiu psychicznym czy brak kulturowo adekwatnych rozwiązań.”
Kongres Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego odbywa się w dniach 5–8 kwietnia 2025 roku w Madrycie i stanowi największe wydarzenie psychiatryczne w Europie, gromadzące ponad 5200 uczestników ze 120 krajów (epa-congress.org).
Źródło: MD Health Communications Limited
