Bakterie jamy ustnej mogą dostarczyć wskazówek na temat przyszłej kondycji mózgu

Nowe badania sugerują, że bakterie obecne w jamie ustnej i na języku mogą mieć związek ze zmianami funkcji mózgu w miarę starzenia się.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Exeter odkrył, że niektóre bakterie są powiązane z lepszą pamięcią i zdolnością koncentracji, podczas gdy inne zwiększają ryzyko rozwoju choroby Alzheimera.

Badacze zidentyfikowali dwa główne mechanizmy, poprzez które bakterie mogą wpływać na zdrowie mózgu. Pierwszy z nich obejmuje bezpośrednie przenikanie szkodliwych bakterii do krwiobiegu, co może prowadzić do uszkodzeń mózgu. Drugi mechanizm polega na zaburzeniu równowagi między pożytecznymi a szkodliwymi bakteriami, co może zmniejszać konwersję azotanów (obecnych w diecie bogatej w warzywa) do tlenku azotu – substancji kluczowej dla komunikacji neuronów i tworzenia pamięci.

Osoby, u których wykryto duże ilości bakterii z grup Neisseria i Haemophilus, charakteryzowały się lepszą pamięcią, koncentracją i zdolnością do wykonywania złożonych zadań. Miały one również wyższe stężenie azotynów w jamie ustnej.

Z kolei wyższy poziom bakterii Porphyromonas częściej występował u osób z problemami pamięciowymi. Grupa bakterii Prevotella była powiązana z niskim poziomem azotynów, co – zdaniem naukowców – może sugerować gorsze zdrowie mózgu. Bakterie te były również częstsze u osób posiadających wariant genu APOE4, zwiększający ryzyko choroby Alzheimera.

Badanie, wspierane przez Wellcome oraz częściowo finansowane przez Narodowy Instytut Badań nad Zdrowiem i Opieką (NIHR) Exeter Biomedical Research Centre, otwiera nowe możliwości w zakresie wczesnej diagnostyki i interwencji.

Główna autorka, dr Joanna L’Heureux z Wydziału Medycznego Uniwersytetu Exeter, podkreśliła:
„Nasze odkrycia sugerują, że niektóre bakterie mogą być szkodliwe dla zdrowia mózgu wraz z wiekiem. Może to prowadzić do interesującej koncepcji rutynowych badań bakteryjnych podczas wizyt stomatologicznych w celu wykrywania bardzo wczesnych oznak pogorszenia funkcji mózgu.”

Choć niewielkie osłabienie pamięci i funkcji poznawczych jest naturalnym procesem starzenia, większe niż oczekiwane pogorszenie tych zdolności określa się jako łagodne zaburzenia poznawcze (MCI – mild cognitive impairment). Dotyka ono około 15% osób starszych i jest uważane za główny czynnik ryzyka rozwoju demencji lub choroby Alzheimera.

Badanie opublikowane w PNAS Nexus obejmowało 110 uczestników powyżej 50. roku życia, rekrutowanych z internetowego projektu PROTECT, który śledzi zdrowie mózgu ponad 25 000 osób w średnim wieku w Wielkiej Brytanii. Uczestników podzielono na dwie grupy: osoby bez zaburzeń funkcji poznawczych oraz osoby z łagodnym upośledzeniem poznawczym. Wszyscy dostarczyli próbki płynu do płukania jamy ustnej, które zostały następnie poddane analizie mikrobiologicznej.

Współautorka badania, prof. Anne Corbett z Uniwersytetu Exeter, skomentowała:
„Implikacje naszych badań są daleko idące. Jeśli pewne bakterie wspierają funkcjonowanie mózgu, a inne przyczyniają się do jego pogorszenia, to terapie modyfikujące mikrobiom jamy ustnej mogą stać się częścią strategii zapobiegania demencji. Możemy to osiągnąć poprzez zmiany dietetyczne, stosowanie probiotyków, odpowiednią higienę jamy ustnej, a nawet ukierunkowane interwencje terapeutyczne.”

Artykuł zatytułowany Oral microbiome and nitric oxide biomarkers in older people with mild cognitive impairment and APOE4 genotype został opublikowany w czasopiśmie PNAS Nexus.

Źródło: University of Exeter