Osoby z otępieniem otrzymują diagnozę średnio po 3,5 roku od momentu zauważenia pierwszych objawów – a w przypadku otępienia o wczesnym początku nawet po 4,1 roku – wynika z najnowszego badania zespołu naukowców z University College London (UCL).
Badanie opublikowane na łamach International Journal of Geriatric Psychiatry jest pierwszym systematycznym przeglądem i metaanalizą globalnych danych dotyczących czasu od wystąpienia objawów do postawienia diagnozy otępienia.
Naukowcy przeanalizowali dane z 13 uprzednio opublikowanych badań przeprowadzonych w Europie, Stanach Zjednoczonych, Australii i Chinach, obejmujących łącznie 30 257 uczestników. Zespół badawczy skupił się na średnim czasie pomiędzy pojawieniem się pierwszych objawów otępienia (zgłaszanych przez pacjentów lub opiekunów, a także odnotowanych w dokumentacji medycznej) a ostateczną diagnozą.
Złożoność diagnozy i potrzeba systemowych rozwiązań
Jak podkreśla dr Vasiliki Orgeta z Wydziału Psychiatrii UCL:
„Terminowa diagnoza otępienia nadal stanowi ogromne globalne wyzwanie, na które wpływa złożony zestaw czynników. Konieczne są pilne działania w zakresie strategii opieki zdrowotnej. Inne badania sugerują, że w krajach wysokorozwiniętych diagnozuje się jedynie 50–65% przypadków, a w wielu krajach odsetek ten jest jeszcze niższy.”
W metaanalizie 10 z włączonych badań ustalono, że od wystąpienia objawów do diagnozy otępienia mija średnio 3,5 roku, natomiast w przypadku otępienia o wczesnym początku – aż 4,1 roku. Niektóre grupy pacjentów są narażone na jeszcze dłuższe opóźnienia.
Wykazano, że młodszy wiek w momencie pojawienia się objawów oraz rozpoznanie otępienia czołowo-skroniowego wiążą się z dłuższym czasem do uzyskania diagnozy. Choć dane dotyczące różnic rasowych były ograniczone, jedno z badań wykazało, że pacjenci czarnoskórzy częściej doświadczają dłuższych opóźnień diagnostycznych.
Dr Orgeta dodaje:
„Nasza praca uwidacznia pilną potrzebę opracowania spójnych ram koncepcyjnych dotyczących czasu diagnozy otępienia, we współpracy z pacjentami, ich opiekunami i środowiskiem wspierającym.”
Bariery w diagnozie: od błędnych przekonań po brak zasobów
Dr Phuong Leung z UCL zauważa:
„Objawy otępienia są często mylone z naturalnym procesem starzenia się, a lęk, stygmatyzacja i niski poziom świadomości społecznej zniechęcają ludzi do szukania pomocy.”
Z kolei prof. Rafael Del-Pino-Casado z Uniwersytetu w Jaén (Hiszpania) wskazuje:
„W systemach ochrony zdrowia niejednolite ścieżki diagnostyczne, ograniczony dostęp do specjalistów oraz niedofinansowane poradnie pamięci mogą wydłużać czas do diagnozy. Dla niektórych pacjentów barierę stanowi również język lub brak narzędzi oceny uwzględniających różnice kulturowe.”
Potrzeba wieloaspektowych działań
Dr Orgeta podkreśla, że przyspieszenie procesu diagnozy wymaga działania na wielu poziomach.
„Kampanie społeczne mogą poprawić rozpoznawanie wczesnych objawów otępienia i zmniejszyć stygmatyzację, zachęcając ludzi do szukania pomocy. Kluczowe jest także szkolenie lekarzy w zakresie wczesnego rozpoznawania objawów i kierowania do specjalistów, a także zapewnienie dostępu do wczesnych interwencji i indywidualnego wsparcia, tak aby pacjenci i ich rodziny mogli uzyskać niezbędną pomoc.”
Źródło: International Journal of Geriatric Psychiatry, Dementia takes 3.5 years to diagnose after symptoms begin
DOI: https://doi.org/10.1002/gps.70129
