Choroby serca mogą wystąpić nawet 28 lat wcześniej u osób z przewlekłą chorobą nerek i cukrzycą typu 2

Osoby z przewlekłą chorobą nerek, cukrzycą typu 2 lub obiema tymi schorzeniami mogą być narażone na ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (CVD) od 8 do 28 lat wcześniej w porównaniu do osób bez tych schorzeń — wynika z wstępnych badań, które zostaną zaprezentowane na American Heart Association’s Scientific Sessions 2024. Konferencja, która odbędzie się w dniach 16-18 listopada 2024 roku w Chicago, jest wiodącym światowym wydarzeniem naukowym, poświęconym najnowszym osiągnięciom, badaniom oraz klinicznym aktualizacjom praktyki opartej na dowodach w dziedzinie nauk o układzie sercowo-naczyniowym.

Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych a zespół CKM

Obecne wytyczne dotyczące zapobiegania CVD określają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych jako podwyższone, gdy szansa na wystąpienie zawału serca lub udaru mózgu w ciągu najbliższych 10 lat wynosi co najmniej 7,5%. Przewlekła choroba nerek oraz cukrzyca typu 2 zwiększają to ryzyko i stanowią dwa z czterech głównych elementów zespołu sercowo-nerkowo-metabolicznego (CKM), który American Heart Association definiuje jako interakcję chorób sercowo-naczyniowych, chorób nerek oraz zaburzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca typu 2 i otyłość. Celem badania było lepsze zrozumienie wpływu zespołu CKM na ryzyko CVD.

Metodologia badania

Naukowcy opracowali profile ryzyka, symulujące mężczyzn i kobiety z przewlekłą chorobą nerek, cukrzycą typu 2 lub bez tych schorzeń, w wieku od 30 do 79 lat. Wykorzystali kalkulator American Heart Association Predicting Risk of cardiovascular disease EVENTs (PREVENT), aby określić, w jakim wieku osoby z każdym z profili ryzyka osiągną podwyższone ryzyko CVD.

Profile ryzyka opierały się na danych z National Health and Nutrition Examination Survey z lat 2011-2020. Przewlekła choroba nerek była definiowana jako szacowany wskaźnik przesączania kłębuszkowego (eGFR) na poziomie 44,5 ml/min/1,73 m², co wskazuje na stadium 3 choroby nerek. Cukrzyca typu 2 była określana na podstawie odpowiedzi “tak” na pytanie kalkulatora PREVENT o historię cukrzycy. Profile osób bez zespołu CKM były oparte na średnich wartościach ciśnienia krwi, cholesterolu i eGFR, reprezentujących uczestników badania bez cukrzycy, nieprzyjmujących leków na obniżenie ciśnienia czy cholesterolu oraz niepalących.

Wyniki badania

Według American Heart Association, prawie połowa dorosłych Amerykanów żyje z jakąś formą CVD, a jedna trzecia ma co najmniej trzy czynniki ryzyka, które przyczyniają się do rozwoju zespołu CKM. Wczesne rozpoznanie osób o najwyższym ryzyku może poprawić profilaktykę i zmniejszyć ryzyko przedwczesnej śmierci z powodu CVD.

„Nasze wyniki pomagają zinterpretować kombinacje czynników ryzyka, które prowadzą do wysokiego przewidywanego ryzyka CVD, oraz w jakim wieku te czynniki zaczynają wpływać na to ryzyko” — powiedziała autorka badania, Vaishnavi Krishnan, badaczka z Northwestern University w Chicago i studentka medycyny na Boston University School of Medicine. „Na przykład, jeśli ktoś ma graniczne wartości ciśnienia krwi, glukozy i/lub zaburzoną funkcję nerek, ale nie ma jeszcze nadciśnienia, cukrzycy ani przewlekłej choroby nerek, jego ryzyko może nie być rozpoznane. Zrozumienie, jak wiek wpływa na poziomy czynników ryzyka, jest kluczowe dla optymalizacji zdrowia CKM”.

Przewidywany wiek podwyższonego ryzyka

Bez zespołu CKM przewidywany wiek osiągnięcia podwyższonego ryzyka CVD wynosił 68 lat dla kobiet i 63 lata dla mężczyzn. W przypadku dodania komponentów CKM do profilu pacjenta, ten sam poziom ryzyka przewidywano znacznie wcześniej:

• Dla osób z przewlekłą chorobą nerek w stadium 3 przewidywane ryzyko CVD było podwyższone w wieku 60 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, czyli o 8 lat wcześniej niż u osób bez zespołu CKM.
• Dla osób z cukrzycą typu 2 przewidywane ryzyko CVD było podwyższone w wieku 59 lat dla kobiet i 52 lat dla mężczyzn, czyli o 9 lat wcześniej u kobiet i 11 lat wcześniej u mężczyzn.
• Dla osób mających zarówno cukrzycę typu 2, jak i przewlekłą chorobę nerek w stadium 3 przewidywane ryzyko CVD było podwyższone w wieku 42 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, co oznacza o 26 lat wcześniej u kobiet i o 28 lat wcześniej u mężczyzn.

Ograniczenia badania i przyszłe kierunki

„Siłą tego badania jest to, że obejmuje ono niemal cały okres dorosłości i analizuje, jak poziomy czynników ryzyka związane z CKM, takie jak przewlekła choroba nerek i cukrzyca typu 2, mogą wpływać na przewidywane ryzyko CVD” — stwierdziła Krishnan. „Jednak ograniczeniem badania jest to, że są to obliczenia ryzyka oparte na populacji symulowanej”.

„To dopiero początkowy krok w zrozumieniu działania modelu ryzyka” — powiedziała Sadiya S. Khan, M.D., M.Sc., współautorka badania, profesor epidemiologii sercowo-naczyniowej w Northwestern School of Medicine w Chicago oraz przewodnicząca grupy opracowującej równania PREVENT. „Potrzebne są dalsze badania i wytyczne, aby określić, jak korzystać z równań PREVENT oraz jakie progi ryzyka stosować w praktyce klinicznej”.

Nowa inicjatywa American Heart Association

Aby odpowiedzieć na złożone zagrożenia zdrowotne związane z zespołem CKM, American Heart Association, obchodząca swoje 100-lecie, rozpoczęła czteroletnią inicjatywę Cardiovascular-Kidney-Metabolic (CKM) Health Initiative, wspieraną przez Novo Nordisk i Boehringer Ingelheim. Inicjatywa będzie monitorować wskaźniki CKM w ramach programów Get With The Guidelines® oraz rejestrach danych ambulatoryjnych; poprawiać koordynację między specjalistami CVD, nerek i cukrzycy; oraz promować najlepsze praktyki, w tym leczenie zgodne z wytycznymi. Działania te pomogą ocenić luki w opiece klinicznej, zidentyfikować obszary wymagające dalszych badań oraz wdrożyć zalecenia i wytyczne dotyczące leczenia zespołu CKM.

Źródło: American Heart Association, fot. 7activestudio Adobe