Noworodki i małe dzieci mogą wdychać i wchłaniać szkodliwe substancje chemiczne z materacy podczas snu – wynika z dwóch recenzowanych badań opublikowanych dziś przez Uniwersytet w Toronto w czasopismach Environmental Science & Technology oraz Environmental Science & Technology Letters. Badania wskazują, że popularne dodatki chemiczne, takie jak ftalany, środki zmniejszające palność i filtry UV, mogą przenikać do powietrza wokół łóżek dzieci i być wchłaniane przez ich delikatne organizmy. Związki te są powiązane z zaburzeniami neurologicznymi i reprodukcyjnymi, astmą, zakłóceniami hormonalnymi oraz nowotworami.
Zanieczyszczone środowisko snu
W pierwszym badaniu naukowcy zmierzyli stężenie chemikaliów w 25 sypialniach dzieci w wieku od 6 miesięcy do 4 lat. Wykryli niepokojące ilości ponad 20 różnych ftalanów, środków zmniejszających palność oraz filtrów UV w powietrzu – najwyższe stężenia stwierdzono w bezpośrednim otoczeniu łóżek. W drugim badaniu potwierdzono, że źródłem tych substancji są nowe materace dziecięce. W symulacji ciepłoty ciała i masy dziecka emisja chemikaliów wzrastała kilkukrotnie.
Materace były kupione w Kanadzie, lecz zawierały komponenty pochodzące z USA, Meksyku i innych krajów. Ze względu na globalny charakter łańcuchów dostaw i zintegrowany rynek materacy, wyniki te prawdopodobnie odnoszą się również do materacy sprzedawanych w całej Ameryce Północnej.
Ftalany i retardanty – cichy wróg rozwoju dziecka
Zidentyfikowane ftalany i estry fosforanowe (stosowane jako środki zmniejszające palność) są substancjami zaburzającymi gospodarkę hormonalną. Udokumentowano ich związek z zaburzeniami rozwojowymi, obniżeniem IQ, trudnościami w uczeniu się, problemami behawioralnymi oraz upośledzeniem pamięci. Ponadto część tych związków może prowadzić do rozwoju astmy i nowotworów. Dzieci są szczególnie wrażliwe na tego typu substancje ze względu na intensywny rozwój, większą powierzchnię skóry względem masy ciała, cieńszą barierę skórną i wyższą częstość oddechów.
Zaskakujące było wysokie stężenie retardantów w badanych materacach, mimo że nie są one wymagane w celu spełnienia kanadyjskich i amerykańskich norm palności. Retardanty nie wykazują też udowodnionych korzyści w zakresie ochrony przeciwpożarowej w przypadku materacy, a jednocześnie są powiązane z uszkodzeniami neurologicznymi, rozrodczymi i hormonalnymi oraz nowotworami.
Wezwanie do działania – producenci i rodzice
– „Sen jest kluczowy dla rozwoju mózgu, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci. Tymczasem nasze badania sugerują, że wiele materacy zawiera chemikalia, które mogą szkodzić dziecięcym mózgom” – mówi prof. Miriam Diamond, główna autorka badań. – „To sygnał alarmowy dla producentów i decydentów politycznych, by zadbali o bezpieczeństwo dziecięcych łóżek.”
Autorzy badań wzywają producentów do testowania materacy dziecięcych pod kątem zawartości chemikaliów oraz do eliminacji niepotrzebnych dodatków. W Kanadzie rekomendują rozszerzenie istniejących ograniczeń dotyczących ftalanów obecnych w zabawkach i przedmiotach mających kontakt z ustami dziecka – tak, by obejmowały także materace i inne tekstylia do spania. Zidentyfikowano również obecność substancji zakazanych w Kanadzie, co sugeruje, że potrzebne są skuteczniejsze mechanizmy kontroli przed dopuszczeniem materacy do obrotu.
Co mogą zrobić rodzice?
Do czasu wprowadzenia bardziej rygorystycznych regulacji, rodzice mogą podjąć proste działania:
- Zredukować liczbę przedmiotów w łóżku dziecka (poduszek, zabawek, koców).
- Regularnie prać i wietrzyć pościel i ubranka nocne dziecka – działają one jako bariera ochronna.
- Wybierać tekstylia w kolorach neutralnych lub bezbarwnych – barwniki często wymagają stosowania dodatkowych chemikaliów, takich jak filtry UV.
Obydwa badania stanowią część pracy doktorskiej Sary Vaezafshar na Uniwersytecie w Toronto i były finansowane przez Uniwersytet w Toronto, Ontario Graduate Scholarship oraz Natural Sciences and Engineering Research Council of Canada.
Źródło: Environmental Science & Technology, Green Science Policy Institute
