E-BAR: robot opiekuńczy wspierający osoby starsze przy siadaniu, wstawaniu i upadkach
Populacja Stanów Zjednoczonych jest dziś starsza niż kiedykolwiek wcześniej. Mediana wieku wynosi obecnie 38,9 roku, czyli prawie o dekadę więcej niż w 1980 roku. Liczba osób powyżej 65. roku życia wzrośnie z 58 do 82 milionów do 2050 roku. W obliczu niedoboru opiekunów, rosnących kosztów opieki zdrowotnej i zmian w strukturze rodzin, opieka nad osobami starszymi staje się coraz pilniejszym wyzwaniem społecznym.
Aby pomóc w rozwiązaniu tego problemu, zespół inżynierów z MIT opracował robota E-BAR (ang. Elderly Bodily Assistance Robot) – mobilne urządzenie wspomagające osoby starsze w poruszaniu się po domu i zapobiegające upadkom.
Wsparcie mobilne i zapobieganie upadkom
E-BAR przypomina zestaw zrobotyzowanych uchwytów, które podążają za użytkownikiem. Osoba może poruszać się samodzielnie lub opierać na ramionach robota, który wspiera ciężar jej ciała, umożliwiając bezpieczne przechodzenie z pozycji siedzącej do stojącej i odwrotnie. Ramiona robota wyposażone są w boczne poduszki powietrzne, które w razie upadku szybko się napełniają, amortyzując upadek.
Badacze mają nadzieję, że dzięki temu projektowi uda się zmniejszyć liczbę upadków – obecnie będących główną przyczyną urazów u osób powyżej 65. roku życia.
„Wielu starszych ludzi nie docenia ryzyka upadku i unika pomocy fizycznej, która bywa niewygodna. Inni z kolei przeszacowują ryzyko i unikają aktywności fizycznej, co prowadzi do pogorszenia mobilności,” mówi prof. Harry Asada z MIT. „Naszym celem było stworzenie robota, który stabilizuje ciało za pomocą uchwytów dostępnych zawsze, gdy są potrzebne.”
Obecnie robot jest sterowany zdalnie, jednak planowane są kolejne wersje, które będą działać autonomicznie. Zespół pracuje również nad zmniejszeniem rozmiaru urządzenia, by lepiej sprawdzało się w ciasnych pomieszczeniach.
Konstrukcja dostosowana do warunków domowych
W projektowaniu E-BAR inżynierowie kierowali się opiniami osób starszych i ich opiekunów. Robot musi mieścić się w drzwiach, pozwalać na pełny krok i wspierać cały ciężar użytkownika.
Urządzenie opiera się na ciężkiej, 100-kilogramowej podstawie, która zapewnia stabilność. Dzięki kołom o ruchu omnidirectionalnym może poruszać się w dowolnym kierunku. Górna część składa się z 18 przegubowych elementów, które umożliwiają unoszenie użytkownika. Ramiona robota zakończone są uchwytami i wyposażone w miękkie, błyskawicznie napełniające się poduszki powietrzne – zdaniem twórców to pierwszy robot zdolny do „łapania” upadającej osoby bez uprzęży czy dodatkowego sprzętu noszonego na ciele.
Robot został przetestowany w laboratorium w scenariuszach codziennych – podnoszenie przedmiotów z podłogi, sięganie po rzeczy z półki, czy wstawanie z wanny. W każdym przypadku E-BAR skutecznie wspierał użytkownika.
Przyszłość robotyki w opiece nad osobami starszymi
Projekt wpisuje się w szerszą działalność zespołu prof. Asady, który opracowuje technologie wspierające osoby starsze w różnych fazach starzenia. Równoległe prace prowadzone przez doktorantkę Emily Kamienski skupiają się na algorytmach przewidywania upadków opartych na uczeniu maszynowym.
„Stan funkcjonalny osób starszych może się zmieniać z tygodnia na tydzień,” mówi Asada. „Naszym celem jest zapewnienie płynnego wsparcia dostosowanego do zmieniających się potrzeb.”
Projekt został częściowo sfinansowany przez National Robotics Initiative oraz National Science Foundation.
Źródło: Massachusetts Institute of Technology
