Nowe badanie opublikowane w Cell Reports ujawnia przełomowe odkrycie dotyczące genetycznych wariantów genu ITSN1, które znacząco zwiększają ryzyko rozwoju choroby Parkinsona – neurodegeneracyjnej choroby dotykającej prawie 2% osób powyżej 65. roku życia. Prace te, prowadzone przez międzynarodowy zespół badaczy z Baylor College of Medicine, AstraZeneca oraz Jan and Dan Duncan Neurological Research Institute w Texas Children’s Hospital, mogą otworzyć drogę do nowych terapii spowalniających lub nawet zapobiegających progresji tej choroby.
„Choroba Parkinsona, drugie najczęstsze zaburzenie neurodegeneracyjne, wciąż pozostaje nieuleczalne. Aby zmierzyć się z tym wyzwaniem, przeanalizowaliśmy dane genetyczne prawie 500 000 uczestników UK Biobank i odkryliśmy, że osoby posiadające rzadkie warianty genu ITSN1, które zakłócają jego prawidłowe funkcjonowanie, mają nawet dziesięciokrotnie wyższe ryzyko rozwoju choroby Parkinsona” – powiedział współautor badania dr Ryan S. Dhindsa, profesor patologii i immunologii w Baylor College of Medicine oraz główny badacz w Jan and Dan Duncan Neurological Research Institute w Texas Children’s Hospital.
Odkrycia te zostały potwierdzone w trzech niezależnych grupach badawczych obejmujących ponad 8 000 przypadków choroby i 400 000 osób kontrolnych. Co istotne, nosiciele wariantu ITSN1 częściej wykazywali wcześniejszy początek choroby.
„To odkrycie jest wyjątkowo istotne ze względu na skalę wpływu genu ITSN1 na ryzyko Parkinsona, zwłaszcza w porównaniu z innymi dobrze znanymi wariantami genetycznymi, takimi jak LRRK2 i GBA1” – podkreślił Dhindsa.
„Koncentrujemy się na rzadkich mutacjach genetycznych, ponieważ często mają one duży wpływ na ryzyko choroby i ujawniają kluczowe mechanizmy jej rozwoju. Te odkrycia genetyczne nie tylko pogłębiają naszą wiedzę o biologii Parkinsona, ale także wskazują nowe obiecujące cele terapeutyczne” – dodał.
ITSN1 i mechanizmy choroby Parkinsona
Gen ITSN1 odgrywa kluczową rolę w transmisji synaptycznej, czyli sposobie, w jaki neurony przekazują sobie sygnały. Jest to szczególnie istotne w kontekście choroby Parkinsona, w której zaburzenia sygnalizacji nerwowej prowadzą do charakterystycznych objawów, takich jak zaburzenia chodu, drżenie i sztywność mięśniowa.
„Wykazaliśmy także na modelach muszek owocowych, że obniżenie poziomu ITSN1 nasila objawy podobne do Parkinsona, w tym pogarsza zdolność wspinania się. Naszym następnym krokiem będą badania na komórkach macierzystych i modelach mysich” – dodał Dhindsa.
Co ciekawe, wcześniejsze badania powiązały podobne mutacje ITSN1 z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD). Inne doniesienia sugerują, że osoby z ASD są trzykrotnie bardziej narażone na rozwój parkinsonizmu. „Nasze wyniki wskazują na konieczność dalszych badań nad związkiem między tymi dwoma schorzeniami i mechanizmami je łączącymi” – zaznaczył Dhindsa.
To badanie podkreśla ITSN1 jako potencjalny cel terapeutyczny i pokazuje, jak duże znaczenie ma sekwencjonowanie genomu na szeroką skalę w identyfikacji rzadkich mutacji przyczyniających się do rozwoju złożonych chorób neurologicznych.
Źródło: Cell Reports
DOI: 10.1016/j.celrep.2025.115355
