Gorączka plamista Gór Skalistych – śmiertelne zagrożenie, o którym wciąż wiemy za mało
Gorączka plamista Gór Skalistych to bakteryjna infekcja przenoszona na ludzi i psy przez ugryzienia kleszczy. Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą, a jej rozprzestrzenianie nasiliło się od początku XXI wieku, zwłaszcza w Meksyku i Brazylii. Ponad połowa zakażonych ludzi i psów umiera.
Artykuł naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis podkreśla, że jedną z najskuteczniejszych, a często pomijanych metod zapobiegania tej śmiertelnej chorobie jest świadomość. Większość zgonów wynika z opóźnień w diagnozie i leczeniu.
– Najważniejszym czynnikiem zapobiegającym śmierci z powodu gorączki plamistej Gór Skalistych jest świadomość zagrożenia – zarówno wśród osób z grupy ryzyka, jak i lekarzy – oraz natychmiastowe podjęcie leczenia – powiedziała prof. Janet Foley z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Epidemiologii UC Davis, główna autorka pracy.
Publikacja, zamieszczona w „Currents in One Health” – tematycznej serii wydawnictw Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycyny Weterynaryjnej, przedstawia strategie, które lekarze, weterynarze, urzędnicy zdrowia publicznego i społeczności mogą wdrożyć w celu ograniczenia rozprzestrzeniania choroby.
Miejska epidemia
Pierwsze objawy gorączki plamistej Gór Skalistych obejmują gorączkę, ból głowy i wysypkę. Niepodjęcie leczenia może prowadzić do niewydolności narządów i śmierci. Choć przypadki są zgłaszane na całym świecie, choroba stała się poważnym problemem miejskim w Meksyku i Brazylii, szczególnie w ubogich dzielnicach o ograniczonym dostępie do opieki zdrowotnej.
Kleszcze przenoszące bakterię Rickettsia rickettsii, odpowiedzialną za chorobę, najczęściej atakują swobodnie poruszające się psy w Meksyku oraz kapibary w Brazylii.
Kapibary – największe gryzonie świata – są łagodne i uwielbiają wodę. Podobnie jak psy, dobrze adaptują się do życia w miastach, często zamieszkując okolice parków i zbiorników wodnych. Z tego powodu w Brazylii, zwłaszcza w São Paulo, liczba zakażeń gorączką plamistą Gór Skalistych gwałtownie wzrosła.
Zalecenia dotyczące psów, kapibar i ludzi
Nie istnieje szczepionka chroniąca przed gorączką plamistą Gór Skalistych ani u psów, ani u kapibar, ani u ludzi. Autorzy artykułu zalecają ograniczenie liczby psów na posesjach, ich kastrowanie oraz trzymanie ich w zamkniętych przestrzeniach.
W odniesieniu do kapibar sugerują ich sterylizację chirurgiczną lub chemiczną w rejonach wysokiego ryzyka. Zachowanie dzikich terenów oraz stosowanie ogrodzeń wokół upraw może również pomóc w zmniejszeniu kontaktu kapibar z ludźmi. Badacze wskazują, że kapibary są silnie terytorialne, co oznacza, że masowa sterylizacja miejskich populacji mogłaby zapobiec ich ponownemu osiedlaniu się w danym obszarze.
– Musimy chronić ludzi i eliminować kleszcze – mówi prof. Foley. – Można by pomyśleć, że skoro mamy do czynienia z psami i kleszczami, sprawa jest prosta. Nie są to trudno dostępne zwierzęta, a kleszcze te nie wykazują wysokiej odporności na środki owadobójcze. A jednak mamy do czynienia z poważnym problemem, który trudno zwalczyć. To wymaga trwałych i szeroko zakrojonych działań.
Zamiast rozpraszać ograniczone zasoby po całym mieście, Foley zaleca skoncentrowanie się na jednej, szczególnie narażonej dzielnicy i leczenie wszystkich psów w ciągu kilku miesięcy, aż kleszcze zostaną wyeliminowane.
– Krok po kroku możemy zmniejszyć liczbę kleszczy, a to ochroni zarówno ludzi, jak i psy – podsumowuje.
Choroba przekraczająca granice
Gorączka plamista Gór Skalistych nie zna granic. Wraz z ociepleniem klimatu i wzrostem susz, kleszcze przenoszące chorobę mogą rozprzestrzeniać się coraz dalej na północ.
Eksperci podkreślają, że lekarze na całym świecie powinni czerpać wiedzę od specjalistów z Ameryki Łacińskiej, gdzie umiejętność szybkiego rozpoznawania i leczenia choroby może uratować życie.
– Złożoność czynników prowadzących do rozprzestrzeniania gorączki plamistej Gór Skalistych wymaga kompleksowego podejścia w duchu One Health oraz regionalnej współpracy na terenie obu Ameryk – podkreślił współautor publikacji, prof. Gerardo Álvarez Hernández z Uniwersytetu Sonora w Meksyku.
Badania były finansowane przez Wydział Medycyny Weterynaryjnej UC Davis oraz Conselho Nacional de Desenvolvimento Científico e Regional w Brazylii.
Współautorami pracy są naukowcy z Instituto De Ecología Veracruz (Meksyk), Universidade De São Paulo (Brazylia), Universidade Estadual De Campinas (Brazylia), Harvard T.H. Chan School of Public Health (USA), Gorgas Memorial Institute for Health Research (Panama), UC Davis School of Veterinary Medicine (USA) oraz Centers for Disease Control and Prevention (USA).
Źródło: American Journal of Veterinary Research, University of California – Davis
