Aby skutecznie walczyć z nowotworem, naukowcy muszą dokładnie poznać pole walki. W najnowszym badaniu, opublikowanym na łamach czasopisma „Nature Communications”, międzynarodowy zespół badawczy, w skład którego wchodzili między innymi naukowcy z Uniwersytetu w Osace, dokonał przełomowego odkrycia: miejscowy niedobór tlenu (hipoksja) w mikrośrodowisku guza jelita grubego może stymować jego wzrost.
Jeszcze do niedawna uważano, że niedobór tlenu ogranicza rozwój nowotworów, dlatego stosowano leki blokujące dopływ tlenu do guzów. Terapie te przynosiły jednak niejednoznaczne rezultaty – czasami nawet przyspieszały wzrost nowotworu. Wyjaśnienie mechanizmu stojącego za tym zjawiskiem stało się jednym z pilniejszych zagadnień współczesnej onkologii.
– Odkryliśmy zaskakujący mechanizm, za pomocą którego hipoksja może promować wzrost guza. Proces ten obejmuje powstawanie komórek nazywanych fibroblastami zapalnymi – tłumaczy główny autor badania, Akikazu Harada.
Zespół badawczy wykazał, że w warunkach ograniczonego dostępu tlenu, fibroblasty otaczające guz jelita grubego (zwykle pełniące pozytywną funkcję, wspierając strukturę tkanki) przekształcają się w szkodliwe fibroblasty zapalne. Te zmienione komórki zaczynają wydzielać substancje wspomagające rozwój nowotworu, takie jak epiregulina. Ponadto wydzielają białko Wnt5a, które utrzymuje niski poziom tlenu poprzez hamowanie tworzenia nowych naczyń krwionośnych w miejscu jego uwalniania, co przyczynia się do dalszego podtrzymywania hipoksji.
Aby potwierdzić wyniki uzyskane w modelu myszy na materiale ludzkim, badacze przeanalizowali próbki pobrane od pacjentów ze zdrową śluzówką jelita grubego, rakiem jelita grubego oraz pacjentów cierpiących na nieswoiste zapalenia jelit. Następnie porównali dane uzyskane od ludzi z wynikami eksperymentów prowadzonych na myszach.
– Zaobserwowaliśmy, że złośliwa transformacja fibroblastów oraz indukcja fibroblastów wydzielających Wnt5a jest wspólnym zjawiskiem zarówno u ludzi, jak i w modelach zwierzęcych – mówi Akira Kikuchi, starszy autor badania.
Zrozumienie tej zależności otwiera drogę do nowego podejścia terapeutycznego w leczeniu nowotworów jelita grubego. Terapie lekowe, które będą celowały w fibroblasty wydzielające Wnt5a, mogą stać się istotnym, trzecim celem terapeutycznym, uzupełniając tradycyjne metody leczenia ukierunkowane na komórki nowotworowe oraz komórki układu odpornościowego.
Odkrycie to jest szczególnie istotne dla terapii raka jelita grubego, który jest najczęściej występującym nowotworem w Japonii. Ponadto zaobserwowane zmiany patologiczne fibroblastów mogą być również kluczowe dla przewlekłych chorób zapalnych, takich jak nieswoiste zapalenia jelit, oferując nowe spojrzenie na ich mechanizmy oraz potencjalne kierunki leczenia tych trudnych do terapii schorzeń.
Badanie zatytułowane „Hypoxia-induced Wnt5a-secreting fibroblasts promote colon cancer progression” zostało opublikowane w „Nature Communications” pod numerem DOI: https://doi.org/10.1038/s41467-025-58748-9.
Źródło: Nature Communications
DOI: 10.1038/s41467-025-58748-9
