Jak długo działają leki na atopowe zapalenie skóry? Badania dr. Stephana Traidla
Atopowe zapalenie skóry (AZS), znane również jako neurodermitis, jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób zapalnych skóry. Towarzyszy jej uciążliwy świąd, suchość i łuszczenie się skóry, które znacząco obniżają jakość życia pacjentów. W Niemczech rocznie dotyka około 2,5 miliona osób, w tym około 1,3 miliona dzieci i młodzieży. Choroba często rozpoczyna się w wieku niemowlęcym lub we wczesnym dzieciństwie, a jej przebieg ma charakter nawrotowy.
Charakterystyczną cechą AZS jest nadwrażliwość genetycznie uwarunkowanego układu immunologicznego na różne, na ogół nieszkodliwe substancje środowiskowe. Układ odpornościowy reaguje nadmiernie, wywołując stan zapalny, a uszkodzona bariera skórna zwiększa podatność na infekcje bakteryjne, zwłaszcza wywoływane przez Staphylococcus aureus, oraz ciężkie zakażenia wirusem opryszczki (Herpes simplex).
W ostatnich latach wprowadzono do terapii AZS nowoczesne leki ukierunkowane na modulację nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej. Jednak długoterminowy wpływ tych systemowych terapii na przebieg choroby pozostaje słabo zbadany. Tę lukę w wiedzy zamierza wypełnić dr Stephan Traidl, rezydent w Klinice Dermatologii, Alergologii i Wenerologii Medycznego Uniwersytetu w Hanowerze (MHH). Projekt dr. Traidla, zatytułowany „Trwały wpływ systemowych terapii na atopowe zapalenie skóry”, otrzymał wsparcie w wysokości 250 000 euro w ramach prestiżowego stypendium fundacji Else Kröner-Fresenius.
Mechanizmy działania terapii
Podstawowym celem nowoczesnych terapii AZS jest zatrzymanie autoimmunologicznego stanu zapalnego, w którym kluczową rolę odgrywają komórki układu odpornościowego typu 2. Normalnie są one zaangażowane w obronę przed pasożytami i naprawę uszkodzeń tkanek, jednak w AZS ich nadmierna aktywność prowadzi do przewlekłego zapalenia. Do terapii ukierunkowanych na te mechanizmy należą między innymi inhibitory Janus kinazy (JAK). Blokują one enzymy JAK odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów od cytokin prozapalnych, ograniczając w ten sposób reakcję zapalną.
„Podstawowe pytanie brzmi, czy terapia celowana może długoterminowo zmienić przebieg AZS i wpłynąć pozytywnie na jakość życia pacjentów” – podkreśla dr Traidl.
Analiza kliniczna i molekularna
Badania dr. Traidla obejmują analizę danych klinicznych z rejestru TREATgermany oraz kompleksowe badania molekularne. Omics-dane, takie jak transkryptom pacjentów, pozwalają na identyfikację genów kluczowych dla rozwoju choroby oraz oceny ich aktywności. Szczególną uwagę poświęcono analizie transkryptomów przestrzennych (spatial transcriptomics), które umożliwiają przypisanie aktywności genetycznej konkretnym strukturom skóry.
Dzięki tej technologii możliwe jest badanie mechanizmów działania leków oraz identyfikacja wzorców zapalnych, które mogą wpływać na nawrót choroby po zakończeniu terapii.
Prewencja innych chorób atopowych
Dr Traidl zamierza także ocenić wpływ terapii na ryzyko rozwoju innych schorzeń atopowych, takich jak astma alergiczna, alergiczny nieżyt nosa czy alergie pokarmowe. W szczególności chce sprawdzić, czy systemowe leczenie AZS może zapobiec tzw. marszowi atopowemu, który często obserwuje się u dzieci.
„Jeżeli uda się ograniczyć nadmierną reakcję immunologiczną pacjentów, zmniejszy się liczba stanów zapalnych w skórze, co może zmniejszyć ryzyko uczulenia na nowe alergeny i rozwoju kolejnych reakcji autoimmunologicznych” – wyjaśnia dr Traidl.
Znaczenie projektu
Projekt dr. Traidla ma potencjał, aby znacząco poprawić zrozumienie mechanizmów AZS oraz skuteczność i bezpieczeństwo stosowanych terapii. Dzięki temu możliwe będzie opracowanie bardziej efektywnych strategii leczenia, które nie tylko złagodzą objawy, ale także zmniejszą ryzyko długoterminowych powikłań i nawrotów choroby.
Źródło: Medizinische Hochschule Hannover
