W obszernym wywiadzie z serii Innovators & Ideas opublikowanym przez Genomic Press, dr Danielle Beckman opowiada o tym, jak jej pasja do mikroskopii przekształciła się w misję badania wpływu wirusów na zdrowie mózgu. Jej prace dają nadzieję pacjentom cierpiącym na neurologiczne objawy po przebytych infekcjach wirusowych.
Droga dr Beckman z Rio de Janeiro do pozycji liderki w dziedzinie neurobiologii wirusowej to przykład determinacji naukowej. Początkowo chciała zostać pisarką, jednak wszystko zmienił kurs fizjologii człowieka na studiach licencjackich. „Pamiętam tę lekcję – byłam oczarowana mózgiem”, wspomina badaczka. Od tamtej chwili jej kariera naukowa związana jest z neurobiologią.
Wątek osobisty pojawił się, gdy jej babcia zaczęła wykazywać objawy demencji. „To doświadczenie pogłębiło moje zainteresowanie tym, co dzieje się w mózgu na poziomie komórkowym w chorobie Alzheimera i innych formach demencji”, podkreśla dr Beckman. To emocjonalne zaangażowanie napędza jej badania nad udziałem infekcji wirusowych w procesach neurodegeneracyjnych.
Pracując pod kierunkiem prof. Johna Morrisona na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, dr Beckman dokonała istotnych postępów w zrozumieniu neuroimmunologii wirusowej. Jej zespół opracował nowatorskie modele makaków, które ukazują mechanizmy komórkowe leżące u podstaw choroby Alzheimera, zespołu post-COVID (Long COVID) i patologii mózgu wywoływanych przez infekcje.
Badania wykazały, że wirusy takie jak SARS-CoV-2 potrafią infekować neurony i wywoływać neurozapalne reakcje już w ciągu kilku dni od zakażenia. „W przeciwieństwie do HIV, który powoduje powolny i postępujący stan zapalny, SARS-CoV-2 może doprowadzić do neurozapalenia już po siedmiu dniach,” wyjaśnia dr Beckman. Wyniki te rzucają światło na szybkie pojawienie się tzw. mgły mózgowej i objawów poznawczych u pacjentów po COVID-19.
Zaawansowane techniki mikroskopowe, którymi posługuje się badaczka, odegrały kluczową rolę w jej odkryciach. „Uwielbiam mikroskopię – pozwala mi tworzyć piękne obrazy mózgu i jednocześnie badać, jak różne typy komórek ze sobą współpracują i wpływają na rozwój chorób,” tłumaczy.
Badania dr Beckman wykazały związek pomiędzy infekcjami wirusowymi a procesami neurodegeneracyjnymi, szczególnie w obszarach mózgu odpowiedzialnych za pamięć i funkcje poznawcze. Daje to naukowe podstawy dla występowania objawów poznawczych po infekcjach wirusowych. Te odkrycia mogą mieć znaczenie dla zrozumienia długoterminowych skutków także innych infekcji wirusowych.
Jako aktywna członkini grupy doradczej Światowej Sieci Zdrowia (World Health Network) ds. Long COVID, dr Beckman łączy badania laboratoryjne z działaniami na rzecz pacjentów. „Przez ostatnie lata poznałam wielu ludzi zmagających się z Long COVID i nawiązałam przyjaźnie z osobami, które są ciężko chore i desperacko szukają pomocy,” podkreśla.
Jej misja jest jasna: „Moim największym marzeniem jest realnie pomóc osobom z neurologicznymi powikłaniami po infekcjach wirusowych.” Obecnie nie istnieją zatwierdzone terapie dla Long COVID, co potwierdza pilną potrzebę dalszych badań.
Poza COVID-19, badaczka bada również mechanizmy zapalne w innych chorobach neurodegeneracyjnych. Jej zespół opracował dwa nowe modele małp dla badań nad chorobą Alzheimera, które obejmują patologię amyloidu i propagację białka tau. Modele te przewyższają tradycyjne modele gryzoni, zwłaszcza że makaki wyrażają te same izoformy białka tau, co ludzie.
„Uważamy, że makak to lepszy model, bo jego mózg zawiera te same formy białka tau, co mózg człowieka,” tłumaczy dr Beckman. Dzięki temu modele te lepiej odzwierciedlają ludzki proces neurodegeneracji i nadają się do testowania nowych terapii.
Zaangażowanie dr Beckman wykracza poza badania. Jako Brazylijka i kobieta pochodzenia latynoskiego, doświadczyła wielu barier w nauce. „Od najmłodszych lat słyszałam, że nie jesteśmy na tym samym poziomie i że nauki ścisłe nie są dla nas,” wspomina.
Z dumą podkreśla, że całą edukację zdobyła w Ameryce Łacińskiej: „Uważam, że jakość kształcenia w Ameryce Łacińskiej dorównuje tej w bogatszych krajach.” To przekonanie kształtuje jej podejście do mentorowania młodych naukowców z niedostatecznie reprezentowanych środowisk.
Odkrycia dr Beckman mają potencjał wykraczający poza podstawowe zrozumienie chorób. Skupiając się na zaburzeniach homeostazy mózgowej wywołanych przez wirusy, badania te tworzą podwaliny pod nowe interwencje zapobiegające uszkodzeniom neurologicznym.
Czy jej odkrycia mogą pomóc w leczeniu innych chorób neurodegeneracyjnych? Potencjalne zastosowania sięgają od terapii dla pacjentów z Long COVID po strategie profilaktyczne w chorobie Alzheimera.
Wywiad z dr Danielle Beckman, opublikowany 1 lipca 2025 roku w czasopiśmie Brain Medicine jako część serii Innovators & Ideas, dostępny jest w otwartym dostępie pod adresem: https://doi.org/10.61373/bm025k.0077. Więcej informacji o czasopiśmie i innych publikacjach znajdziesz na stronie: https://genomicpress.kglmeridian.com/
