Choroby alergiczne, takie jak astma, atopowe zapalenie skóry i alergie pokarmowe, stają się coraz bardziej powszechne w ostatnich latach. Alergie pokarmowe dotykają miliony ludzi na całym świecie, obejmując uczulenia na takie produkty jak mleko, orzeszki ziemne, jajka czy skorupiaki. Ich przyczyną jest nadwrażliwość układu odpornościowego na substancje nieszkodliwe obecne w pożywieniu i środowisku. Flawonoidy, substancje chemiczne obecne w owocach i warzywach, są znane z działania przeciwalergicznego i obiecująco zapowiadają się jako naturalne środki leczenia alergii.
Aby lepiej zrozumieć, jak można leczyć alergie, warto przyjrzeć się interesującemu mechanizmowi przeciwalergicznemu w naszych komórkach. W jelitach wyspecjalizowane komórki dendrytyczne (DC) produkują enzym o nazwie RALDH2 (dehydrogenaza retinalowa 2), który przekształca retinal, związek pochodzący z witaminy A, w kwas retinowy. Kwas retinowy wspiera rozwój regulatorowych limfocytów T, które są zdolne do hamowania reakcji immunologicznych występujących w alergiach.
RALDH2 odgrywa kluczową rolę w zwalczaniu alergii pokarmowych, jednak czy istnieją flawonoidy, które mogą zwiększać poziom RALDH2 w komórkach dendrytycznych?
Na to pytanie odpowiedział zespół naukowców pod kierownictwem profesor Chiharu Nishiyamy z Tokyo University of Science (TUS) w artykule opublikowanym online w czasopiśmie Allergy 11 grudnia 2024 roku. W badaniu naukowcy przeanalizowali około 40 różnych flawonoidów pod kątem ich zdolności do zwiększania poziomu RALDH2 w komórkach dendrytycznych. Najskuteczniejszym okazał się związek o nazwie kemferol, który został poddany dalszym badaniom. Głównymi autorami badania byli pani Miki Takahashi, absolwentka TUS z 2023 roku, dr Kazuki Nagata, adiunkt w TUS, oraz pani Yumi Watanuki, absolwentka TUS z 2019 roku.
Kemferol występuje w wielu produktach spożywczych, takich jak jarmuż, fasola, herbata, szpinak czy brokuły. Jest jednym z najlepiej przebadanych flawonoidów ze względu na swoje korzystne działanie na organizm człowieka. Naukowcy zaobserwowali, że zastosowanie kemferolu zwiększało ekspresję i efektywność RALDH2 w komórkach dendrytycznych. Co więcej, komórki dendrytyczne traktowane kemferolem wspierały rozwój regulatorowych limfocytów T, co podkreśla jego rolę w kontroli odpowiedzi immunologicznej.
Aby zrozumieć dokładny mechanizm tego procesu, naukowcy skupili się na receptorze w komórkach dendrytycznych o nazwie aryl hydrocarbon receptor (AhR), na który działa kemferol. Eksperymenty sugerowały, że kemferol działa jako „antagonista” tego receptora, co przyspiesza rozwój regulatorowych limfocytów T. Następnie zbadano czynniki wpływające na gen Aldh1a2, który koduje RALDH2.
„W przeszłości wykazaliśmy, że PU.1 i IRF-4 to kluczowe cząsteczki regulujące gen Aldh1a2 w komórkach dendrytycznych” – mówi prof. Nishiyama. „W tym badaniu odkryliśmy, że ekspresja i funkcja PU.1 oraz IRF-4 były zwiększone w komórkach dendrytycznych stymulowanych kemferolem” – wyjaśnia, opisując mechanizm zależny od PU.1/IRF-4, który leży u podstaw przeciwzapalnego działania kemferolu.
Aby zbadać wpływ kemferolu na odpowiedzi immunologiczne w organizmach żywych, naukowcy wywołali alergie u myszy za pomocą białka OVA (owalbuminy) obecnego w białku jajka. Podanie kemferolu tym myszom złagodziło objawy alergiczne. „Szybki spadek temperatury ciała i biegunka alergiczna obserwowane po podaniu OVA były znacznie osłabione u myszy, którym podano kemferol” – wyjaśnia prof. Nishiyama.
Te wyniki wskazują, że kemferol ma ogromny potencjał jako naturalny środek leczenia alergii pokarmowych. Autorzy badania podkreślają jednak, że konieczne są dalsze badania, zwłaszcza z wykorzystaniem komórek ludzkich, aby potwierdzić te wyniki i móc zastosować kemferol jako lek przeciwalergiczny. Chociaż to badanie skupiało się na roli kemferolu w redukcji stanu zapalnego, flawonoidy jako grupa mają ogromny potencjał przeciwalergiczny, ponieważ występują w wielu różnych produktach spożywczych.
Naukowcy sugerują, że struktura chemiczna flawonoidów może wpływać na ich zdolność do wspomagania rozwoju regulatorowych limfocytów T. Ma to istotne znaczenie dla leczenia alergii – regularne spożywanie produktów bogatych we flawonoidy mogłoby działać jako naturalne remedium łagodzące objawy alergii.
Podkreślając znaczenie suplementacji diety flawonoidami, prof. Nishiyama zauważa: „Spożywane jako codzienne pożywienie mogą zmniejszać alergie, stany zapalne i choroby autoimmunologiczne wywołane lub zaostrzone przez nadmierną reakcję immunologiczną”.
Źródło: Allergy, Tokyo University of Science
DOI: 10.1111/all.16410
