Klebsiella pneumoniae stanowi rosnące zagrożenie dla zdrowia publicznego: alarmujące wyniki badań opublikowane w The Lancet Microbe

Najnowsze badania wskazują na poważne zagrożenie ze strony wieloopornych szczepów bakterii Klebsiella pneumoniae, które zostały wykryte w regionie północno-wschodnim Brazylii. Szczep wyizolowany od 86-letniej pacjentki z zakażeniem dróg moczowych okazał się oporny na wszystkie dostępne obecnie antybiotyki. Pacjentka zmarła w ciągu 24 godzin od hospitalizacji. Wyniki badania, przeprowadzonego przez grupę naukowców wspieranych przez FAPESP, zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie The Lancet Microbe. Problematyka wielooporności bakterii staje się coraz większym wyzwaniem, zarówno dla lekarzy, jak i systemów ochrony zdrowia na całym świecie.

Opis przypadku i wyniki badań

W 2022 roku, w jednym z brazylijskich szpitali, od starszej pacjentki pobrano próbkę zakażonego materiału biologicznego, co pozwoliło na wyizolowanie szczepu K. pneumoniae. Szczep ten wykazał oporność na wszystkie dostępne antybiotyki, w tym na beta-laktamy oraz karbapenemy, które są klasyfikowane jako leki o krytycznym znaczeniu w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych.

Naukowcy przeprowadzili sekwencjonowanie genomu bakterii i porównali go z bazą danych zawierającą 48 podobnych sekwencji. Analiza ujawniła, że szczep ten został wcześniej wykryty w Stanach Zjednoczonych i może obecnie rozprzestrzeniać się na inne regiony świata. To odkrycie budzi poważne obawy, ponieważ wskazuje na globalny trend w kierunku rosnącej wielooporności bakterii.

Mechanizmy oporności i wpływ pandemii COVID-19

Według prof. Niltona Lincopana, eksperta z Instytutu Nauk Biomedycznych Uniwersytetu w São Paulo, bakteria K. pneumoniae charakteryzuje się wyjątkową zdolnością do nabywania nowych mechanizmów oporności. Szczepy te są w stanie szybko dostosowywać się do nowych leków, nabywając geny kodujące enzymy rozkładające antybiotyki, takie jak karbapenemazy.

Pandemia COVID-19 miała istotny wpływ na sytuację epidemiologiczną. W związku z częstymi hospitalizacjami pacjentów z COVID-19, często stosowano szerokie spektrum antybiotyków, co mogło sprzyjać pojawieniu się szczepów opornych na nowe leki, w tym na kombinacje ceftazydymu z avibactamem. Lek ten, zatwierdzony przez FDA w 2015 roku oraz przez ANVISA w Brazylii w 2018 roku, był uważany za jedną z ostatnich opcji terapeutycznych dla zakażeń wywołanych przez bakterie produkujące karbapenemazę KPC.

Potrzeba monitorowania i racjonalnej terapii antybiotykowej

Obecna sytuacja epidemiologiczna wymaga pilnego monitorowania i skrupulatnej diagnostyki zakażeń bakteryjnych w placówkach ochrony zdrowia. Zakażenia wywołane przez szczepy wielooporne, takie jak K. pneumoniae, mogą prowadzić do poważnych powikłań u pacjentów z osłabioną odpornością, zwłaszcza w oddziałach intensywnej terapii (OIOM).

Standardowa diagnostyka powinna obejmować pobranie materiału klinicznego od pacjenta oraz przeprowadzenie testów wrażliwości na różne antybiotyki. Niezwykle ważne jest także racjonalne przepisywanie antybiotyków przez lekarzy oraz edukacja pacjentów w zakresie konieczności stosowania się do pełnego cyklu leczenia. Przerwanie terapii antybiotykowej przed jej zakończeniem może sprzyjać rozwojowi nowych szczepów opornych.

Perspektywy badawcze i zalecenia kliniczne

Eksperci podkreślają potrzebę dalszych badań nad mechanizmami oporności bakterii oraz opracowania nowych leków, które będą skuteczne w leczeniu wieloopornych patogenów. Platforma OneBR, prowadzona przez zespół Lincopana, gromadzi dane epidemiologiczne, fenotypowe i genomowe dotyczące patogenów o krytycznym znaczeniu, co umożliwia lepsze zrozumienie trendów i rozwój strategii walki z zagrożeniem.

Niezbędne jest również zwiększenie świadomości wśród pracowników służby zdrowia i wdrażanie odpowiednich procedur zapobiegawczych w szpitalach, w tym izolacji pacjentów zakażonych wieloopornymi szczepami oraz stosowanie środków ochrony indywidualnej przez personel medyczny.

Podsumowanie

Wielooporne szczepy Klebsiella pneumoniae stanowią poważne wyzwanie dla medycyny i systemów ochrony zdrowia na całym świecie. Globalna mobilność, częste stosowanie antybiotyków oraz zwiększona liczba hospitalizacji związanych z pandemią COVID-19 przyczyniły się do szybkiego rozprzestrzeniania się tych patogenów. Potrzebne są zintegrowane działania na poziomie międzynarodowym, aby skutecznie przeciwdziałać temu rosnącemu zagrożeniu.

Więcej informacji: Alarmujący wzrost oporności Klebsiella pneumoniae na antybiotyki: Wyniki nowych badań w The Lancet Microbe

Źródło: The Lancet Microbe, fot. Kolonie Klebsiella pneumoniae fermentujące laktozę na agarze MacConkeya (analysis121980 Adobe)
DOI: 10.1016/j.lanmic.2024.100990