
Kurkuma: Obiecujący suplement w łagodzeniu stanów zapalnych mięśni po intensywnym wysiłku fizycznym
Ostryż długi (Curcuma longa L.) – nazywany w Polsce najczęściej kurkumą, należący do rodziny imbirowatych, od tysięcy lat znajduje zastosowanie jako przyprawa oraz naturalny barwnik spożywczy. Żółtawa lub czerwonawa – w zależności od gatunku – substancja pozyskiwana z kłącza stanowi jeden z głównych składników curry, dania wywodzącego się z Azji, które cieszy się popularnością na całym świecie.
Oprócz zastosowań kulinarnych, kurkuma i jej aktywny składnik – kurkumina – są często wykorzystywane w różnorodnych terapiach opartych na tradycyjnej medycynie azjatyckiej. W ostatnich dekadach przeprowadzono setki badań, które analizowały właściwości tej substancji, jej wpływ na organizm oraz korzyści wynikające z jej stosowania.
Naukowcy z grupy badawczej Epi4Health na Uniwersytecie Otwartym Katalonii (UOC) odkryli, że kurkuma i produkty z nią związane, takie jak kurkumina, mogą redukować uszkodzenia mięśni oraz stany zapalne układu mięśniowo-szkieletowego po intensywnym wysiłku fizycznym. „Spożywanie kurkuminy zarówno przed, jak i po wysiłku wiąże się z lepszymi wynikami w zakresie regeneracji mięśni, zmniejszenia bólu i poprawy zdolności antyoksydacyjnych” – powiedział Daniel Vasile Popescu-Radu, farmaceuta i dietetyk, który równocześnie studiuje doktorat z zakresu zdrowia i psychologii oraz magisterium z żywienia dla aktywności fizycznej i sportu na UOC. Jest on głównym autorem artykułu, opracowanego pod kierunkiem swojej opiekunki naukowej, Patricii Martínez, dietetyczki i wykładowczyni na Wydziale Nauk o Zdrowiu UOC, we współpracy z ekspertami: Laurą Esquius de la Zarza, pracownicą tego samego wydziału oraz dyrektorką studiów magisterskich z zakresu żywienia dla aktywności fizycznej i sportu, oraz Martą Massip, członkinią tego wydziału.
Właściwości kurkuminy w sporcie
Setki badań naukowych potwierdziły korzyści i potencjał kurkuminy, szczególnie w odniesieniu do jej właściwości antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych. Nowatorskim wkładem badaczy jest jednak potwierdzenie tych wyników w kontekście sportowym na podstawie przeglądu literatury naukowej, który został opublikowany w otwartym dostępie w czasopiśmie Journal of the International Society of Sports Nutrition.
„Celem naszego badania było ocena dowodów naukowych dotyczących skuteczności kurkuminy w łagodzeniu uszkodzeń mięśni wywołanych wysiłkiem fizycznym, takich jak mikrourazy włókien mięśniowych, ból czy utrata siły, oraz jej zdolności do redukcji markerów zapalnych, poprawy percepcji bólu i przyspieszania regeneracji mięśni u wytrenowanych uczestników” – wyjaśnił Popescu-Radu.
Korzyści ze stosowania kurkuminy
Autorzy badania wskazują, że możliwe korzyści ze stosowania kurkuminy obejmują łagodzenie i zwalczanie lokalnych stanów zapalnych mięśni, zapaleń ogólnoustrojowych, a także uszkodzeń oksydacyjnych wynikających ze zwiększonej produkcji wolnych rodników podczas wysiłku fizycznego. Dodatkowo kurkumina może zmniejszać ból mięśniowy i poprawiać subiektywną percepcję bólu oraz zakres ruchu w obrębie dotkniętych grup mięśniowych.
„Umiarkowane spożycie kurkuminy w ustalonych dawkach po wysiłku fizycznym wspomaga i przyspiesza regenerację mięśni” – zauważył Popescu-Radu, dodając, że „profesjonalna opieka może dodatkowo zoptymalizować korzyści poprzez dostosowanie dawki i czasu spożycia”.
Eksperci szacują, że dzienne spożycie 1–4 gramów kurkuminy wystarcza, aby zdrowe osoby mogły odnieść korzyści, szczególnie w przypadku ćwiczeń ekscentrycznych, które zwykle są najbardziej obciążające dla sportowców. „Skuteczność stosowania kurkuminy zależy od takich czynników, jak dawka, biodostępność oraz czas jej spożycia. Największe korzyści wydają się wynikać z jej przyjmowania po wysiłku” – dodała Martínez.
Absorpcja i profil pacjenta
Pomimo udowodnionych korzyści badacze podkreślają, że należy uwzględnić takie czynniki, jak wpływ hormonalny, indywidualne cechy pacjenta lub konsumenta, czas spożycia oraz dokładna formuła używana w suplementacji.
„Wchłanianie i biodostępność kurkuminy mogą być modyfikowane przez użyte formuły lub obecność innych substancji, takich jak piperyna. Co więcej, zróżnicowana charakterystyka uczestników badań znacznie utrudnia ekstrapolację wyników na kobiety uprawiające sport, szczególnie w specyficznych okolicznościach, takich jak perimenopauza czy menopauza” – zauważył Popescu-Radu.
Eksperci zaznaczyli, że mimo obiecujących wyników konieczne są dalsze badania z większymi próbami, aby potwierdzić i utrwalić te wnioski.
„Kurkumina może znacząco poprawić samopoczucie osób regularnie uprawiających sport. Może również odgrywać istotną rolę w redukcji markerów zapalnych i poprawie zdolności antyoksydacyjnych, a także przynosić inne korzyści zdrowotne” – podsumowali, jednocześnie ostrzegając, że potrzeba dalszych badań nad formułami, wchłanianiem, biodostępnością i innymi czynnikami, aby w pełni ocenić opisywane efekty.
Źródło: Journal of the International Society of Sports Nutrition, Universitat Oberta de Catalunya (UOC)
DOI: 10.1080/15502783.2024.2434217