Międzynarodowe badanie potwierdza skuteczność leku selumetynib u dorosłych z neurofibromatozą typu 1

Międzynarodowe badanie wykazało, że lek o nazwie selumetynib może zmniejszać ból oraz rozmiar guzów u dorosłych pacjentów z neurofibromatozą typu 1 (NF1) – rzadką chorobą genetyczną, dla której dotąd nie istniało skuteczne leczenie farmakologiczne.

Choć stosowanie tego leku zostało wcześniej zatwierdzone u dzieci, dotąd nie przeprowadzono randomizowanego badania fazy 3 oceniającego jego skuteczność i bezpieczeństwo u dorosłych. To badanie jest pierwszym, które udowadnia skuteczność terapii w tej grupie pacjentów, którzy dotychczas mogli korzystać jedynie z leczenia chirurgicznego – i to nie zawsze, ze względu na jego złożoność oraz ryzyko powikłań.

Neurofibromatoza typu 1 występuje u jednej osoby na 3 000 i należy do najczęstszych chorób rzadkich. Jedną z jej wielu manifestacji jest wzrost guzów na nerwach, zwanych nerwiakowłókniakami splotowatymi (plexiform neurofibromas). Choć mają one charakter łagodny, są zazwyczaj bolesne i często bardzo zniekształcające.

Badanie KOMET, opublikowane w The Lancet, wykazało, że u 1 na 5 dorosłych pacjentów z nerwiakowłókniakami splotowatymi leczonych selumetynibem doszło do znacznego zmniejszenia guza. Zaobserwowano również szybkie zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz zmniejszenie zapotrzebowania na środki przeciwbólowe.

Jak podkreśla dr Ignacio Blanco, główny badacz z Jednostki Genomiki Klinicznej Instytutu Badań Germans Trias i Pujol (IGTP), „wszystko to stanowi ważny krok naprzód, ponieważ otwiera możliwość leczenia różnych manifestacji tej choroby za pomocą leków”. Dodaje: „Dotychczas mieliśmy bardzo ograniczone możliwości terapeutyczne. Teraz możemy zaoferować lek, który najpierw zmniejszy guz, a następnie pozwoli nam przeprowadzić operację”.

Lek dostępny dla wszystkich uczestników

Randomizowane, podwójnie zaślepione badanie prowadzone było w latach 2021–2024 i objęło 145 dorosłych pacjentów z NF1 i objawowymi, nieoperacyjnymi nerwiakowłókniakami splotowatymi z różnych krajów świata. Jednym z innowacyjnych elementów projektu badania była możliwość zastosowania selumetynibu u uczestników, którzy początkowo otrzymywali placebo – pod warunkiem progresji guza lub ukończenia 12 z 28 zaplanowanych cykli leczenia. Pozwoliło to na ocenę skuteczności leku zarówno u pacjentów leczonych od początku, jak i u tych, którzy otrzymali go później.

„Dzięki temu mogliśmy porównać i ocenić skuteczność leku w zmniejszaniu guza i bólu u pacjentów, którzy rozpoczęli leczenie od pierwszego dnia, jak i u tych, którzy otrzymali lek po kilku miesiącach” – podkreśla Blanco, który pełni również funkcję kierownika Jednostek Klinicznych Eksperckich oraz Centrów, Usług i Jednostek Referencyjnych (CSUR) w Szpitalu Germans Trias.

Udział tej placówki w badaniu jest związany z jej międzynarodowym doświadczeniem w tej dziedzinie – CSUR jest krajowym ośrodkiem referencyjnym dla dorosłych pacjentów z genetycznymi zespołami neuroskórnymi. Choroby te, znane również jako fakomatozy, obejmują dziedziczne schorzenia, w tym NF1, charakteryzujące się obecnością guzów w różnych częściach ciała, mogących wpływać na układ nerwowy, narząd wzroku i skórę.

Zazwyczaj łagodne, ale bolesne

Neurofibromatozy manifestują się klinicznie objawami dermatologicznymi i neurologicznymi. Choroba często ogranicza się do zmian skórnych, ale objawy neurologiczne mogą przeważać lub występować samodzielnie. Najważniejsze z nich to guzy powstające wzdłuż nerwów, zwłaszcza w ich włóknach skórnych – stąd nazwa schorzenia: neurofibromatoza, czyli włóknista zmiana w obrębie nerwów.

Chociaż guzy rzadko ulegają zezłośliwieniu i przez całe życie pozostają łagodne, mogą osiągać znaczne rozmiary i powodować poważne zniekształcenia ciała. Leczenie chirurgiczne często nie przynosi oczekiwanych efektów z powodu ścisłego związania guza z nerwem oraz tendencji niektórych zmian do wzrostu sieciowatego.

Co więcej, neurofibromatozy mogą – choć znacznie rzadziej – obejmować także inne narządy, np. układ kostny, w szczególności szkielet osiowy (kręgosłup i czaszkę).

Źródło: The Lancet, Germans Trias i Pujol Research Institute

DOI: 10.1016/S0140-6736(25)00986-9