Sprawy ZUS

Nie byłeś świadomy – nie zwracaj zasiłków

ZUS wyspecjalizował się w wydawaniu decyzji  o zwrocie wypłaconych świadczeń tj. m.in. zasiłków chorobowych, zasiłków opiekuńczych, emerytur, świadczeń rehabilitacyjnych.

Przyczyny żądania zwrotu są różne, niektóre znajdują swoje uzasadnienie w przepisach, inne w zaistniałym stanie faktycznym. Z mojego doświadczenia wynika, iż ZUS wydając decyzję w przedmiocie zwrotu świadczenia, nie analizuje osobno każdej indywidualnej sytuacji, działa schematycznie.

Po otrzymaniu decyzji w przedmiocie zwrotu świadczeń, to na ubezpieczonym ciąży weryfikacja zasadności wydanej decyzji i podjęcie decyzji czy składać odwołanie do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Każda sytuacja jest inna i moim zdaniem wszystkie wymagają konsultacji z prawnikiem walczącym w sprawach ZUS, niemniej jednak w orzecznictwie obowiązują pewne utarte reguły, które warto opisać w dzisiejszym wpisie.

Zgodnie z art. 84 ustawy systemowej:

Osoba która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

  • świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;
  • świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Kwestia zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczenia chorobowego uregulowana została także w art. 66 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym:

– w przypadku pobrania nienależnego świadczenia z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności takich jak wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracy zarobkowej lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem.

Przepis ten nie stanowi przepisu szczególnego w stosunku do art. 84 ustawy systemowej, bowiem żaden z przepisów ustawy zasiłkowej nie reguluje odmiennie niż art. 84 ust. 2 ustawy systemowej kwestii zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Czym jest świadomość nienależności świadczenia?

Świadczenia z zakresu ubezpieczeń społecznych są przyznawane w drodze decyzji administracyjnych i wypłacane na ich podstawie. Oznacza to, że świadczenia uważane są za nienależne i podlegają zwrotowi dopiero, gdy organ rentowy wyda stosowną decyzję administracyjną. Istotną cechą nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczeń społecznych jest świadomość osoby pobierającej świadczenie, co do nieprzysługiwania jej prawa do tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie mających miejsce później zdarzeń.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, dotyczącym problematyki zwrotu nienależnie pobranych świadczeń przyjmuje się, że organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę. Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze wiedząc, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej.

UWAGA!

W orzecznictwie  przyjmuje się, że ubezpieczony, który prowadzi działalność gospodarczą w okresie orzeczonej niezdolności do pracy, świadomie wprowadza organ rentowy w błąd, co do istnienia podstawy wypłaty zasiłku chorobowego. Zasiłek chorobowy wypłacony takiemu ubezpieczonemu jest świadczeniem nienależnie pobranym (art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Problem złej woli, jest zagadnieniem prawnym.

W prawie ubezpieczeń społecznych “świadczenie nienależnie pobrane”, to nie tylko “świadczenie nienależne” (obiektywnie, np. wypłacane bez podstawy prawnej), ale także “nienależnie pobrane”, a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania).

Podstawowym zatem warunkiem uznania, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi w myśl art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej, jest:

  1.  brak prawa do świadczenia
  2. świadomość tego osoby przyjmującej to świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia.

Obie te przesłanki wystąpić muszą w trakcie pobierania świadczenia, a nie po zaprzestaniu jego wypłaty.

Organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę. Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze wiedząc, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów, albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej.

Z dumą mogę się poszczycić, iż wygrałam dla swoich klientów wiele spraw, gdzie Sądy stwierdzały, iż pomimo braku prawa do świadczenia po stronie świadczeniobiorcy, nie powstaje obowiązek zwrotu wypłaconych kwot z uwagi na brak świadomości nienależności świadczenia lub zbyt ogólnikowe pouczenie ZUS.

Mam nadzieję, że powyższym wpisem rozwiałam Państwa wątpliwości. Więcej informacji na www.wbrewzus.pl


Autorzy: Kancelaria radcy prawnego – Kinga Matyasik-Ochlust – www.wbrewzus.pl

Kinga Matyasik-Ochlust – radca prawny

Od 2009 roku prowadzę działalność na obszarze całej Polski walcząc przed Sądami w sprawach o podleganie ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek, prawo do zasiłku macierzyńskiego, chorobowego i opiekuńczego, emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne, świadczenia rehabilitacyjne oraz w sprawach o zaległe składki na ubezpieczenie. Dzięki setkom przeprowadzonych spraw, jestem w stanie wspomóc swoich klientów doświadczeniem nabytym w procesach, jak również znaleźć racjonalne argumenty na przeciwstawienie się bezzasadnym odmowom w decyzjach dotyczących przyznawania gwarantowanych świadczeń.

Weronika Mania – aplikant radcowski

Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ukończyła studia na kierunku Prawo oraz na kierunku Administracja. Aplikantka 3 roku aplikacji radcowskiej prowadzonej przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Specjalizuje się w sprawach o podleganie ubezpieczeniom społecznym, podstawy wymiaru składek oraz o prawo do zasiłku macierzyńskiego, chorobowego i opiekuńczego.

Kinga Matyasik-Ochlust

Radca prawny. Jako jeden z nielicznych prawników na terenie Krakowa i okolic specjalizuje się w tematyce prowadzenia spraw przeciwko ZUS, w których może poszczycić się dziesiątkami wygranych. Autorka bloga www.wbrewzus.pl | www.kingamatyasikochlust.pl

Najnowsze artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zajrzyj również tutaj
Close
Back to top button