Niewidoczne skutki pandemii: depresja, malaria i choroby serca zdominowały pozacovidowy bilans zdrowotny
Zakłócenia w opiece zdrowotnej podczas pandemii COVID-19 doprowadziły do gwałtownego wzrostu innych, niezwiązanych z wirusem SARS-CoV-2 przyczyn chorób i zgonów – szczególnie w zakresie zaburzeń psychicznych, malarii u małych dzieci oraz udarów i chorób serca u osób starszych. Takie ustalenia przedstawiono w badaniu opublikowanym dziś na łamach The BMJ.
Na przykład liczba nowych przypadków depresji wśród dzieci w wieku 5–14 lat wzrosła o 23%, a liczba zgonów z powodu malarii wśród dzieci poniżej 5. roku życia wzrosła o 14% w latach 2020–2021.
Zdaniem autorów badania przyszłe odpowiedzi na potencjalne pandemie lub inne sytuacje zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym „muszą wykraczać poza kontrolę zakażeń i uwzględniać długofalowe, syndemiczne skutki zdrowotne”.
Większość usług opieki zdrowotnej została poważnie zakłócona podczas pandemii, co utrudniło działania profilaktyczne i kontrolne wobec wielu chorób. Mimo to brakuje dogłębnych analiz wpływu pandemii na inne przyczyny chorób i zgonów.
Aby wypełnić tę lukę, naukowcy z Chin wykorzystali dane z badania Global Burden of Disease Study 2021 do zasymulowania obciążeń związanych z 174 jednostkami chorobowymi w latach 2020 i 2021 w różnych regionach, grupach wiekowych i płciach.
Analiza objęła 204 kraje i terytoria. Główne wskaźniki obejmowały: zapadalność (liczbę nowych przypadków), chorobowość (liczbę osób żyjących z daną chorobą), zgony oraz lata życia skorygowane niesprawnością (DALY) – czyli miarę uwzględniającą zarówno długość życia, jak i jego jakość.
Największe zmiany zaobserwowano w zakresie depresji, zaburzeń lękowych i malarii – te jednostki chorobowe odnotowały największy wzrost obciążenia zdrowotnego w porównaniu do innych.
Na przykład standaryzowany względem wieku wskaźnik DALY dla malarii wzrósł o 12% (do 98 na 100 000). Wskaźnik DALY dla depresji i zaburzeń lękowych wzrósł odpowiednio o 12% (do 83 na 100 000) i 14% (do 74 na 100 000), szczególnie wśród kobiet.
Standaryzowany względem wieku wskaźnik zapadalności i chorobowości dla depresji wzrósł odpowiednio o 14% (do 618 na 100 000) i 10% (do 414 na 100 000), podczas gdy w przypadku zaburzeń lękowych wzrost wyniósł 15% (do 102 i 628 na 100 000).
Wskaźniki chorobowości dla chorób serca również istotnie wzrosły, szczególnie wśród osób w wieku 70 lat i starszych – odpowiednio 169 na 100 000 w przypadku choroby niedokrwiennej serca i 27 na 100 000 w przypadku udaru mózgu.
Odnotowano również istotny, 12-procentowy wzrost standaryzowanego względem wieku wskaźnika zgonów z powodu malarii, szczególnie wśród dzieci poniżej 5. roku życia w regionie Afryki.
Autorzy przyznają, że ich metody mogą nie oddawać w pełni złożoności i zróżnicowania zakłóceń pandemicznych. Zwracają uwagę na takie czynniki jak nierówna jakość danych w różnych regionach, możliwe niedoszacowanie oraz opóźnienia w diagnozowaniu chorób, co mogło wpłynąć na dokładność wyników.
Jednak ich analiza ma szerszy zakres niż wcześniejsze badania i zawiera konkretne, istotne dla polityki zdrowotnej rekomendacje dotyczące przygotowania systemów ochrony zdrowia.
Jak podkreślają autorzy: „Wyniki te wskazują na pilną potrzebę wzmocnienia odporności systemów opieki zdrowotnej, rozwoju zintegrowanego nadzoru epidemiologicznego oraz wdrażania strategii uwzględniających podejście syndemiczne, by wspierać sprawiedliwe przygotowanie do przyszłych sytuacji zagrożenia zdrowia publicznego”.
W powiązanym artykule redakcyjnym badacze zaznaczają, że to badanie pokazuje, jak dane mogą posłużyć jako przewodnik dla mądrzejszej odbudowy i pomóc zminimalizować skutki przyszłych kryzysów zdrowotnych.
Ich zdaniem integracja tych wniosków z planami po pandemii może zwiększyć odporność krajów. Wymienione konkretne działania obejmują m.in.: wyodrębnianie budżetów na podstawowe usługi w czasie kryzysów, wzmacnianie podstawowej opieki zdrowotnej, rozwój sieci monitorowania chorób oraz priorytetowe traktowanie powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej, zwłaszcza dla społeczności zmarginalizowanych.
„Ostatecznie uznanie i zaplanowanie dla pośrednich skutków pandemii może uratować życie i sprawić, że systemy ochrony zdrowia będą silniejsze i bardziej sprawiedliwe w obliczu przyszłych kryzysów zdrowotnych” – podsumowują autorzy.
Źródło: The BMJ
