Niższa skuteczność semaglutydu i tirzepatydu w codziennej praktyce klinicznej w porównaniu z wynikami badań randomizowanych

Badanie przeprowadzone przez Cleveland Clinic wykazało, że leki iniekcyjne stosowane w leczeniu otyłości – semaglutyd i tirzepatyd – powodują mniejszą redukcję masy ciała w rzeczywistych warunkach klinicznych w porównaniu do badań randomizowanych. Powodem tego jest m.in. częste przerywanie terapii przez pacjentów oraz stosowanie niższych dawek podtrzymujących. Przerwanie leczenia miało także negatywny wpływ na kontrolę glikemii u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Obesity”.

Jak podkreślił dr Hamlet Gasoyan, główny autor badania i naukowiec w Cleveland Clinic’s Center for Value-Based Care Research: „Nasze badanie pokazuje, że pacjenci leczeni z powodu otyłości semaglutydem lub tirzepatydem tracili średnio mniej kilogramów w codziennej praktyce klinicznej niż w badaniach randomizowanych. Według naszych danych można to wyjaśnić wyższym odsetkiem przerywania leczenia oraz stosowaniem niższych dawek podtrzymujących.”

Semaglutyd (sprzedawany pod nazwami handlowymi Wegovy i Ozempic) oraz tirzepatyd (Zepbound i Mounjaro) to zatwierdzone przez FDA leki wykorzystywane w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz do długoterminowego zarządzania masą ciała. Chociaż ich skuteczność została udowodniona w badaniach klinicznych, dr Gasoyan i współpracownicy przeanalizowali ich działanie w rzeczywistych warunkach – zarówno pod kątem redukcji masy ciała, jak i kontroli glikemii.

Badanie retrospektywne objęło 7881 dorosłych pacjentów z BMI przekraczającym 39, co klasyfikuje się jako otyłość olbrzymia. Spośród nich, 1320 pacjentów miało stan przedcukrzycowy (HbA1c 5,7%-6,4%). Osoby z prediabetes są bardziej narażone na rozwój cukrzycy typu 2 – jednej z najczęstszych powikłań otyłości.

Pacjenci rozpoczęli leczenie iniekcyjnym semaglutydem lub tirzepatydem w latach 2021–2023. Osoby, które przerwały leczenie, podzielono na grupy: przerywające terapię wcześnie (do 3 miesięcy) oraz późno (od 3 do 12 miesięcy). Obserwacja zakończyła się w grudniu 2024 r.

Stwierdzono, że ponad 20% pacjentów przerwało leczenie wcześnie, a 32% – późno. Ponadto ponad 80% pacjentów otrzymywało niższe dawki podtrzymujące (≤1 mg dla semaglutydu i ≤7,5 mg dla tirzepatydu).

Po roku od rozpoczęcia leczenia:

• osoby, które przerwały leczenie wcześnie, straciły średnio 3,6% masy ciała,
• osoby, które przerwały leczenie późno – 6,8%,
• pacjenci, którzy kontynuowali leczenie – 11,9%,
• osoby stosujące wysokie dawki podtrzymujące: 13,7% redukcji z semaglutydem i 18,0% z tirzepatydem.

„Nasze wyniki dotyczące rzeczywistego stosowania tych leków i związanych z nimi efektów klinicznych mogą pomóc lekarzom i pacjentom w podejmowaniu decyzji dotyczących znaczenia kontynuacji terapii oraz właściwego dawkowania” – zaznaczył dr Gasoyan.

Zidentyfikowano także czynniki zwiększające szansę na osiągnięcie ≥10% redukcji masy ciała (próg o istotnych korzyściach klinicznych):

• kontynuacja leczenia lub jego późniejsze przerwanie (vs. przerwanie wczesne),
• stosowanie wysokich dawek podtrzymujących,
• stosowanie tirzepatydu (vs. semaglutyd),
• płeć żeńska (vs. męska).

Wśród pacjentów z prediabetes, 67,9% tych, którzy nie przerwali leczenia, osiągnęło prawidłowy poziom glukozy (HbA1c ≤ 5,6), podczas gdy wśród osób, które przerwały leczenie późno, było to 41%, a w grupie przerywającej wcześnie – tylko 33%.

„Większość pacjentów z prediabetes, którzy kontynuowali leczenie, osiągnęła normoglikemię” – powiedział dr Gasoyan. „Zapobieganie cukrzycy typu 2 – powszechnemu powikłaniu otyłości – jest kluczowe. Nasze badanie podkreśla, że szczególnie wczesne przerwanie leczenia negatywnie wpływa zarówno na redukcję masy ciała, jak i kontrolę glikemii.”

Do najczęstszych przyczyn przerywania terapii należały: wysokie koszty leków i problemy z refundacją, działania niepożądane oraz braki leków na rynku. Obecnie trwają przygotowania do kolejnego badania, które ma określić dokładne przyczyny przerywania leczenia.

Zaobserwowano także, że mimo znacznie mniejszej utraty masy ciała po przerwaniu leczenia, masa ciała pacjentów pozostawała względnie stabilna, co będzie przedmiotem dalszych analiz – szczególnie w kontekście innych metod kontroli wagi stosowanych przez pacjentów po zakończeniu farmakoterapii.

Źródło: Obesity

DOI: 10.1002/oby.24331