Analizy testów własnych na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) mogą posłużyć do podziału kobiet z pozytywnym wynikiem HPV na trzy grupy ryzyka – wynika z nowego badania przeprowadzonego przez Karolinska Institutet oraz Queen Mary University of London, opublikowanego w czasopiśmie PLOS Medicine. Metoda ta może znacząco usprawnić badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy.
Badanie objęło brytyjskie kobiety, które w ramach próbnej inicjatywy otrzymały możliwość samodzielnego wykonania testu na obecność HPV, ponieważ były opóźnione w przeprowadzeniu standardowych badań przesiewowych.
„Samodzielne testowanie na obecność HPV stało się istotnym elementem badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. Pozwala dotrzeć do kobiet, które w innym przypadku nie wzięłyby udziału w badaniach” – mówi Jiayao Lei, adiunkt w Zakładzie Epidemiologii Medycznej i Statystyki oraz Zakładzie Nauk Klinicznych, Interwencji i Technologii Karolinska Institutet, główny autor badania.
Badanie, przeprowadzone w centrach podstawowej opieki zdrowotnej w Anglii, objęło 855 kobiet z pozytywnym wynikiem testu na obecność HPV, co wskazuje na zakażenie wirusem. U kobiet tych pobrano także próbki kliniczne do dalszej analizy. U 71 z nich (8,3%) zdiagnozowano ciężkie zmiany przedrakowe szyjki macicy lub raka.
dalsza diagnostyka dla grupy wysokiego ryzyka
Naukowcy szczegółowo przeanalizowali wyniki testów HPV, wykorzystując nową metodę oceny ryzyka wystąpienia poważnych zmian komórkowych. Stratyfikacja ryzyka opierała się na rodzaju wirusa HPV oraz jego ilości (mierzonej jako wartość progowa cyklu, Ct) w teście własnym. Na tej podstawie kobiety podzielono na trzy grupy ryzyka: wysokiego, średniego i niskiego. Kobiety z typem HPV 16 oraz niską wartością Ct (<30) miały największe ryzyko ciężkich zmian przedrakowych lub raka szyjki macicy.
„Około 40% kobiet z naszej grupy wysokiego ryzyka miało zdiagnozowane ciężkie zmiany przedrakowe lub raka wymagające leczenia. Dlatego w przyszłości zalecamy, aby ta grupa była bezpośrednio kierowana na dalsze badania, takie jak kolposkopia” – podkreśla Jiayao Lei.
Ponad połowa kobiet z pozytywnym wynikiem testu znalazła się w grupie niskiego ryzyka, z prawdopodobieństwem 4% na zdiagnozowanie ciężkich zmian przedrakowych lub raka w ciągu 12 miesięcy.
„Uważamy, że w przypadku grupy niskiego ryzyka bezpieczne jest powtórzenie testu po 12 miesiącach. Kobiety z grupy średniego ryzyka powinny zostać zachęcone do przeprowadzenia testów u lekarza” – dodaje Peter Sasieni, profesor Queen Mary University of London i starszy autor badania.
Korzyści wynikające ze stratyfikacji ryzyka
Jedną z głównych zalet nowej metody jest możliwość przeprowadzenia oceny ryzyka bezpośrednio po wykonaniu samodzielnego testu HPV, bez potrzeby dodatkowych analiz laboratoryjnych.
„To rozwiązanie może być szczególnie przydatne w programach przesiewowych w krajach o niskim i średnim dochodzie, gdzie zasoby są ograniczone” – zauważa Peter Sasieni.
Kolejne kroki w badaniach
Planujemy przeprowadzenie szeroko zakrojonych badań populacyjnych w Szwecji, opartych na testach własnych z użyciem innego typu analiz, aby sprawdzić, czy taka stratyfikacja ryzyka może zostać włączona do rutynowych programów przesiewowych. Projekt będzie wspierany przez Szwedzkie Towarzystwo Onkologiczne. Chcemy także zbadać wartość predykcyjną obecnych wyników testów w połączeniu z innymi markerami u kobiet z pozytywnym wynikiem HPV.
Badanie zostało sfinansowane przez Cancer Alliances, Cancer Research UK oraz Szwedzką Radę ds. Badań Naukowych. Szczegóły dotyczące konfliktu interesów autorów można znaleźć w opublikowanej pracy.
Publikacja: „Human papillomavirus genotype and cycle threshold value from self-samples and risk of high-grade cervical lesions: A post hoc analysis of a modified stepped-wedge implementation feasibility trial” Jiayao Lei, Kate Cuschieri, Hasit Patel, Alexandra Lawrence, Katie Deats, YouScreen trial team, Peter Sasieni, Anita W. W. Lim, PLOS Medicine, online 12 grudnia 2024 r., doi: 10.1371/journal.pmed.1004494.
