Zdrowie

Nowa tabletka obiecująca w kontroli i eliminacji pasożytów jelitowych

Najnowsze badania kliniczne, przeprowadzone przez konsorcjum STOP pod kierownictwem Instytutu Zdrowia Globalnego w Barcelonie (ISGlobal), wskazują na obiecujące możliwości nowej tabletki łączącej albendazol i iwermektynę. Wyniki opublikowane w czasopiśmie „The Lancet Infectious Diseases” sugerują, że nowa formuła jest bezpieczna i skuteczniejsza niż stosowanie samego albendazolu, szczególnie w leczeniu trichuriozy wywołanej przez włosogłówkę ludzką Trichuris trichiura oraz innych helmintoz przenoszonych przez glebę (STH). Odkrycie to otwiera nowe możliwości w walce z zaniedbanymi tropikalnymi infekcjami pasożytniczymi, dotykającymi około 1,5 miliarda ludzi na całym świecie.

Helmintozy glebozależne – wyzwanie zdrowotne

Helmintozy glebozależne (STH) są wywoływane przez cztery gatunki pasożytniczych robaków: glistę ludzką Ascaris lumbricoides, ełosgłówkę ludzką Trichuris trichiura, oraz tęgoryjce (tęgoryjec dwunastnicy Ancylostoma duodenale i tęgoryjec amerykański Necator americanus). Do zakażenia dochodzi przez kontakt z zanieczyszczoną glebą lub wodą. Choroby te mają szczególnie negatywny wpływ na odżywienie i zdrowie dzieci oraz kobiet w wieku rozrodczym, zwłaszcza w regionach endemicznych Ameryki Łacińskiej, Azji i Afryki subsaharyjskiej.

Ograniczenia aktualnych strategii leczenia

Obecna strategia kontroli STH opiera się na regularnych kuracjach odrobaczających z użyciem albendazolu oraz poprawie dostępu do wody, warunków sanitarnych i higieny. Choć albendazol jest skuteczny w leczeniu glistnicy (Ascaris), jego efektywność wobec włosogłówki (T. trichiura) maleje, prawdopodobnie z powodu narastającej oporności lekowej. Dodatkowo, albendazol nie działa na węgorka jelitowego Strongyloides stercoralis – kolejnego pasożyta wymagającego kontroli.

Nowa tabletka – innowacyjne podejście

Aby zaradzić tym problemom, konsorcjum STOP, finansowane przez EDCTP, przetestowało innowacyjną tabletkę łączącą stałą dawkę albendazolu i iwermektyny. Iwermektyna, będąca lekiem pierwszego wyboru w leczeniu S. stercoralis, wykazuje większą skuteczność wobec T. trichiura w połączeniu z albendazolem.

„Ta stała formuła dawki (FDC) ma wiele zalet. Jest łatwa w podaniu – to jedna tabletka, która nie wymaga dostosowania dawki w zależności od masy ciała dziecka” – wyjaśnia lider projektu Jose Muñoz, badacz ISGlobal. „Dodatkowo, połączenie dwóch leków o różnych mechanizmach działania zmniejsza ryzyko powstawania oporności na leki” – dodaje.

Badanie kliniczne w Afryce

Badanie ALIVE przeprowadzono w Etiopii, Kenii i Mozambiku. Skuteczność i bezpieczeństwo nowej tabletki oceniano u dzieci w wieku od 5 do 18 lat zakażonych T. trichiura, tęgoryjcami lub S. stercoralis. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na trzy grupy: pierwsza otrzymała pojedynczą dawkę albendazolu, druga pojedynczą dawkę FDC (FDCx1), a trzecia trzy dawki FDC (FDCx3) podawane przez trzy kolejne dni.

Bezpieczeństwo przede wszystkim

W fazie 2 badania szczególną uwagę poświęcono bezpieczeństwu. Nie odnotowano poważnych działań niepożądanych, a obserwowane efekty uboczne były porównywalne z grupą stosującą albendazol. W fazie 3 oceniono skuteczność leczenia na dużej grupie uczestników.

Spośród 4353 dzieci przebadanych pod kątem infekcji STH, u 63% stwierdzono zakażenie włosogłówką T. trichiura, u 36% tęgoryjcem, a u 10% węgorkiem jelitowym S. stercoralis.

Wyższa skuteczność wobec T. trichiura i tęgoryjców

Częstość wyleczeń dla T. trichiura wyniosła 97% w grupie FDCx3 i 83% w grupie FDCx1, w porównaniu do 36% w grupie albendazolu. W przypadku tęgoryjców, FDCx3 osiągnęło 95% skuteczności, a FDCx1 – 79%, wobec 65% w grupie albendazolu.

Znaczenie dla zdrowia publicznego

„To przełomowe badanie, które umożliwia skuteczniejszą kontrolę wszystkich gatunków STH, w tym Strongyloides, i otwiera drogę do rewizji celów eliminacyjnych” – podkreśla Alejandro Krolewiecki, koordynator badania. Kolejnym krokiem są badania na szerszą skalę, takie jak prowadzone obecnie przez STOP2030, w celu oceny bezpieczeństwa FDC w kampaniach odrobaczania masowego.

Tabletka, dzięki swojej przyjaznej dla dzieci formule (smak mango, rozpuszczalność w jamie ustnej), ma szansę znacząco poprawić wyniki zdrowotne w regionach dotkniętych helmintozami.

Źródło: The Lancet Infectious Diseases
DOI: 10.1016/S1473-3099(24)00669-8

Tygodnik Medyczny

Zdrowie, system ochrony zdrowia, opieka farmaceutyczna, farmacja, polityka lekowa, żywienie, służba zdrowia - portal medyczny

Najnowsze artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button