Nowe badania dają nadzieję na poprawę rokowań i wskaźników przeżycia u pacjentów z rakiem trzustki

Odkrycie „panelu biomarkerów” może znacząco wpłynąć na możliwość wcześniejszego identyfikowania pacjentów zagrożonych rozwojem raka trzustki

Rak trzustki (PC, pancreatic cancer) pozostaje nowotworem o najgorszym rokowaniu na świecie – jedynie 13% pacjentów przeżywa 5 lat lub dłużej po postawieniu diagnozy. W Irlandii co roku odnotowuje się około 900 nowych przypadków raka trzustki i 820 zgonów z jego powodu. Wczesne wykrywanie tego nowotworu jest kluczowym celem badań naukowych, gdyż daje największe szanse na poprawę wyników leczenia i przeżycia pacjentów.

Niestety, rokowania są wciąż złe, ponieważ objawy raka trzustki we wczesnym stadium są niespecyficzne, co prowadzi do późnego rozpoznania choroby, często w stadium zaawansowanym. Naukowcy z zespołu badawczego Maher z Wydziału Medycyny Trinity College w Dublinie koncentrują się obecnie na torbielowatych zmianach trzustki, aby rozwiązać kluczowy problem identyfikacji pacjentów z grupy wysokiego ryzyka rozwoju raka trzustki, co ma na celu poprawę wskaźników przeżycia.

Wyniki ich badań zostały niedawno opublikowane w recenzowanym czasopiśmie „Scientific Reports”.

Zmiany torbielowate trzustki to wypełnione płynem struktury, które mogą znajdować się na powierzchni lub wewnątrz narządu. Istnieje wiele rodzajów tych zmian – niektóre są łagodne, inne mogą prowadzić do rozwoju raka trzustki. Niestety, zdolność klinicystów do identyfikowania zmian torbielowatych trzustki, które z największym prawdopodobieństwem przekształcą się w raka (tzw. zmiany wysokiego ryzyka), pozostaje ograniczona.

Badania zespołu Maher wykazały obecność specyficznych czynników we krwi oraz płynie pobranym z torbieli trzustkowych pacjentów. Poziom tych czynników, określanych jako biomarkery, różni się w zależności od ryzyka rozwoju raka. Naukowcy opracowali panel biomarkerów, który charakteryzuje się wysoką dokładnością w rozróżnianiu pacjentów z niskim i wysokim ryzykiem rozwoju raka trzustki.

Obecnie na świecie funkcjonuje kilka zestawów wytycznych klinicznych służących klasyfikowaniu pacjentów do grup ryzyka na podstawie objawów i obrazu klinicznego. Brak jednolitego, uzgodnionego podejścia wskazuje jednak na niedoskonałości w ocenie ryzyka, co utrudnia wczesne wykrywanie raka trzustki.

Rezultaty badania nie tylko opisują zaburzenia w ekspresji białek i materiału genetycznego w chorobach trzustki, ale także podkreślają potencjalną rolę tych czynników jako biomarkerów ryzyka rozwoju raka. Chociaż wyniki te wymagają jeszcze potwierdzenia na większej, niezależnej grupie pacjentów, panel biomarkerów opracowany przez grupę Maher może mieć istotny wpływ na wcześniejsze wykrywanie osób zagrożonych nowotworem.

Badacze udostępnili cztery duże zestawy danych, które są obecnie publicznie dostępne do pobrania. Można je połączyć w jedną, unikalną bazę, która dotychczas nie była dostępna online. Dane te mogą być wykorzystane do prowadzenia dalszych badań, w tym opracowywania nowych metod leczenia raka trzustki oraz identyfikacji kluczowych szlaków biologicznych zaangażowanych w powstawanie torbielowatych zmian trzustki i ich progresję do raka.

Badania prowadzone były przez dr Laurę Kane, stypendystkę Research Ireland, prof. Barbarę Ryan, gastroenterolog oraz prof. Stephena Mahera, specjalistę w dziedzinie onkologii translacyjnej.

Dr Laura Kane, główna autorka badania i członkini zespołu Maher, podkreśliła: „Naszym priorytetem jest poprawa rokowań i wskaźników przeżycia pacjentów z rakiem trzustki. W ramach tego badania stworzyliśmy obiecujący panel biomarkerów, który może pomóc nam identyfikować osoby z wysokim ryzykiem rozwoju tego nowotworu. Mamy nadzieję, że dalsze prace umożliwią nam skuteczne monitorowanie pacjentów wysokiego ryzyka, wcześniejsze wykrywanie raka trzustki i poprawę wyników leczenia.”

Profesor Stephen Maher, kierownik grupy badawczej, dodał: „Nasze badania mają na celu lepsze zrozumienie biologii torbieli trzustki oraz ich roli w rozwoju raka. Dążymy również do opracowania mniej inwazyjnych metod monitorowania pacjentów, co ułatwi zarówno diagnostykę, jak i opiekę nad chorymi.”