Nowe badanie finansowane przez National Institutes of Health (NIH) wykazało, że obniżanie temperatury ciała wcześniaków (urodzonych między 33. a 35. tygodniem ciąży) z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną (HIE) nie przynosi korzyści w zakresie zmniejszenia ryzyka śmierci lub niepełnosprawności w porównaniu do standardowej opieki. Wyniki te podważają zasadność stosowania terapii hipotermii u tej grupy pacjentów, mimo że jej popularność wśród neonatologów wzrastała w ostatnich latach.
Terapia chłodzenia a wcześniaki – brak oczekiwanych efektów
Terapia hipotermii, polegająca na obniżeniu temperatury ciała do około 33,5°C (92°F), jest uznaną metodą leczenia noworodków urodzonych po 36. tygodniu ciąży z HIE. Wcześniejsze badania wykazały, że u noworodków donoszonych i urodzonych blisko terminu obniżenie temperatury ciała zmniejsza ryzyko śmierci lub ciężkiej niepełnosprawności w wieku 18 miesięcy. Jednakże, jak wykazało najnowsze badanie, wcześniaki w wieku 33–35 tygodni nie odnoszą z tego leczenia takich samych korzyści.
Badanie przeprowadził zespół pod kierownictwem dr. Rogera G. Faixa z University of Utah, a jego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie JAMA Pediatrics. Projekt badawczy został sfinansowany przez Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development (NICHD).
Przebieg i wyniki badania
Badanie objęło 188 wcześniaków urodzonych między 33. a 35. tygodniem ciąży, u których rozpoznano HIE. W latach 2015–2020 noworodki były losowo przydzielane do dwóch grup:
- 88 noworodków poddano terapii hipotermii,
- 80 noworodków otrzymało standardową opiekę bez chłodzenia.
Oceny wyników dokonywano, gdy dzieci osiągały wiek od 18 do 22 miesięcy. Pod uwagę brano przypadki śmierci oraz umiarkowanej i ciężkiej niepełnosprawności. Okazało się, że:
- 35% dzieci poddanych terapii chłodzenia oraz 29% dzieci utrzymywanych w normotermii zmarło lub miało niepełnosprawność,
- śmiertelność w grupie chłodzonej wyniosła 20%, a w grupie kontrolnej 12%.
Ogólnie, wcześniaki poddane terapii chłodzenia miały o 74% wyższe ryzyko śmierci lub niepełnosprawności oraz 87% wyższe ryzyko śmierci w porównaniu z dziećmi leczonymi standardowo.
Mechanizmy niedotlenienia i potrzeba dalszych badań
Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna u wcześniaków może wynikać z różnych komplikacji porodowych, takich jak:
- ucisk pępowiny,
- pęknięcie macicy,
- inne zaburzenia prowadzące do niedotlenienia mózgu noworodka.
Terapia hipotermii miała potencjalnie ograniczać skutki tych urazów poprzez spowolnienie procesów metabolicznych i zmniejszenie uszkodzeń neuronów. Jednak, jak wskazują autorzy badania, fizjologia wcześniaków różni się od noworodków donoszonych, co może tłumaczyć brak korzyści z tego leczenia.
Wnioski i implikacje kliniczne
Wyniki badania sugerują, że rutynowe stosowanie terapii chłodzenia u wcześniaków z HIE może być nieuzasadnione i potencjalnie szkodliwe. Zwiększone ryzyko śmierci i niepełnosprawności wskazuje na konieczność ostrożności w podejmowaniu decyzji terapeutycznych oraz dalszych badań nad metodami leczenia HIE u wcześniaków.
Dr Nahida Chaktoura, kierująca Pregnancy and Perinatology Branch w NICHD, podkreśliła, że w świetle nowych dowodów klinicznych, należy ponownie przeanalizować dotychczasowe praktyki leczenia wcześniaków z HIE.
Źródło: Faix, R.G. i wsp. Whole-body hypothermia for neonatal encephalopathy in preterm infants 33-35 weeks gestation: a randomized clinical trial. JAMA Pediatrics. DOI: 10.1001/jamapediatrics.2024.6613 (2025).
