Nowe badanie: Insulinooporność jako potencjalny czynnik ryzyka zwężenia zastawki aortalnej

Zwężenie zastawki aortalnej (ang. aortic stenosis, AS) to najczęstsza na świecie choroba zastawki serca, dotykająca około 2% osób powyżej 65. roku życia. Nowe badanie populacyjne wskazuje na potencjalny związek pomiędzy insulinoopornością a rozwojem tego schorzenia, co może otworzyć nowe możliwości w zakresie profilaktyki i leczenia. Wyniki badania, opublikowane w czasopiśmie Annals of Medicine, sugerują, że insulinooporność, dotychczas nieuznawana za czynnik ryzyka dla AS, może odgrywać istotną rolę w patogenezie tej choroby.

Zwężenie zastawki aortalnej – charakterystyka choroby

Zwężenie zastawki aortalnej to postępujące schorzenie, w którym dochodzi do zwężenia ujścia aortalnego serca, co ogranicza przepływ krwi z lewej komory do aorty. Proces ten powoduje stopniowe pogrubienie i sztywnienie zastawki, zmuszając serce do cięższej pracy, aby efektywnie pompować krew. Nieleczone AS może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niewydolność serca, a w konsekwencji do zgonu.

Objawy choroby mogą rozwijać się latami i obejmują m.in. ból w klatce piersiowej, zmęczenie, duszność oraz kołatanie serca. U niektórych pacjentów schorzenie przebiega bezobjawowo, co nie wyklucza ryzyka wystąpienia poważnych powikłań. Do wcześniej zidentyfikowanych czynników ryzyka zalicza się m.in. wiek, płeć męską, nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów i cukrzycę.

Insulinooporność jako nowy czynnik ryzyka

Insulinooporność to stan, w którym komórki organizmu przestają reagować na insulinę – hormon odpowiedzialny za regulację poziomu glukozy we krwi. W odpowiedzi organizm zwiększa produkcję insuliny, co prowadzi do hiperinsulinemii. Ten stan często poprzedza rozwój cukrzycy typu 2.

W ramach badania przeanalizowano dane 10 144 mężczyzn w wieku od 45 do 73 lat, uczestniczących w fińskim programie Metabolic Syndrome in Men (METSIM). W momencie rozpoczęcia badania uczestnicy byli wolni od AS. W ciągu średnio 10,8 roku obserwacji u 116 mężczyzn (1,1%) zdiagnozowano zwężenie zastawki aortalnej.

Naukowcy zidentyfikowali kilka biomarkerów związanych z insulinoopornością, takich jak poziom insuliny na czczo, insuliny po 30 i 120 minutach od obciążenia glukozą, proinsuliny oraz peptydu C. Nawet po uwzględnieniu innych czynników ryzyka, takich jak wskaźnik masy ciała (BMI), nadciśnienie tętnicze czy wykluczenie pacjentów z cukrzycą, biomarkery te pozostawały istotnymi predyktorami AS.

Badacze, korzystając z zaawansowanych metod statystycznych, wyodrębnili dwa wzorce biomarkerów, które wskazują na insulinooporność jako niezależny czynnik ryzyka dla AS.

„To nowe odkrycie podkreśla, że insulinooporność może być istotnym i modyfikowalnym czynnikiem ryzyka zwężenia zastawki aortalnej” – komentuje dr Johanna Kuusisto z Kuopio University Hospital w Finlandii. „Zarządzanie zdrowiem metabolicznym, np. poprzez kontrolę masy ciała i aktywność fizyczną, może stać się nowym podejściem do redukcji ryzyka AS i poprawy zdrowia układu sercowo-naczyniowego u starzejących się populacji. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby sprawdzić, czy poprawa wrażliwości na insulinę może zapobiegać tej chorobie”.

Chociaż badanie opiera się na dużej grupie populacyjnej i długim okresie obserwacji, ma również pewne ograniczenia. Skupiono się wyłącznie na mężczyznach, a liczba przypadków AS była stosunkowo niewielka, co może ograniczać możliwość uogólnienia wyników na inne grupy.

Potencjalne implikacje kliniczne

Wykazanie związku między insulinoopornością a AS może otworzyć drogę do nowych strategii prewencyjnych i terapeutycznych. Szczególnie istotne może być uwzględnienie parametrów metabolicznych w ocenie ryzyka chorób serca oraz wdrażanie interwencji, które poprawiają wrażliwość na insulinę, takich jak dieta i ćwiczenia.

Źródło: Annals of Medicine
DOI: 10.1080/07853890.2024.2419996