Nowe zastosowanie starego leku: fendylina kontra superbakterie

Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Emory odpowiada na rosnący, globalny kryzys związany z zakażeniami bakteriami opornymi na antybiotyki. Wiele z tych szczepów rozprzestrzenia się w szpitalach, a dostępne opcje terapeutyczne są obecnie mocno ograniczone.

Badanie, opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), koncentruje się na bakterii Acinetobacter baumannii, która jest wysoce zakaźna, rozprzestrzenia się głównie w środowiskach szpitalnych i zazwyczaj atakuje pacjentów z obniżoną odpornością. Naukowcy zastosowali całkowicie nową strategię: zidentyfikowali unikalne słabe punkty opornych bakterii, a następnie wykorzystali lek stosowany dotychczas w innym wskazaniu, aby je zaatakować. Okazało się, że fendylina – lek blokujący kanały wapniowe, wcześniej używany w leczeniu zaburzeń rytmu serca – niszczy bakterie poprzez zakłócanie szlaku transportu lipoprotein, który u bakterii opornych na antybiotyki jest szczególnie osłabiony.

Wypowiedzi badaczy

„Konieczne jest opracowanie nowych i skuteczniejszych leków, które będą w stanie zwalczać infekcje wywoływane przez oporne bakterie, szczególnie u pacjentów podłączonych do respiratorów, z zakażeniami głębokich tkanek miękkich oraz z immunosupresją” – podkreśla dr Philip Rather, autor korespondencyjny publikacji i profesor w Emory University School of Medicine.

„To przełomowe odkrycie pozwala na ponowne wykorzystanie istniejącego leku, eksploatując nowo zidentyfikowaną podatność bakterii opornej na antybiotyki i otwiera drzwi do opracowania kolejnych antybiotyków działających na podobne szlaki” – dodaje dr Jennifer Colquhoun, główna autorka badania i pracownica naukowa na Uniwersytecie Emory.

Dlaczego to ma znaczenie

Odkrycie, że fendylina może selektywnie zabijać bakterie oporne na antybiotyki, sugeruje możliwość szybszego wdrożenia jej w leczeniu zakażeń, które obecnie są trudne lub niemożliwe do skutecznego zwalczenia dostępnymi środkami.

Ponieważ fendylina jest już zatwierdzona przez FDA, istnieje szansa na przyspieszenie badań klinicznych i jej szybsze zastosowanie w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych, zwłaszcza u pacjentów z upośledzoną odpornością.

Lek działa wybiórczo na konkretne bakterie, nie niszcząc korzystnej flory bakteryjnej jelit pacjenta.

Źródło: Colquhoun i wsp., „Repurposing a drug to punish carbapenem-resistant Acinetobacter baumannii”, Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), 10 czerwca 2025, doi.org/10.1073/pnas.2423650122