Pandemia COVID-19, wywołana infekcją wirusem SARS-CoV-2, charakteryzuje się nadmiernym stanem zapalnym obejmującym wiele narządów, co prowadzi do ich niewydolności. Rozpoznanie wirusa przez organizm uruchamia silną odpowiedź immunologiczną, której kulminacją jest tzw. „burza cytokinowa”, mogąca skutkować ostrym uszkodzeniem płuc i zespołem ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Konwencjonalnie w takich przypadkach stosuje się glikokortykosteroidy (GC), które hamują reakcje zapalne. Niestety, jednocześnie osłabiają one przeciwwirusową odpowiedź immunologiczną, opóźniają eliminację wirusa z płuc i mogą pogarszać przebieg wirusowego zapalenia płuc.
Z tego względu niezbędna jest terapia przeciwzapalna, która nie tłumi odpowiedzi przeciwwirusowej. W odpowiedzi na to wyzwanie zespół badawczy pod kierownictwem profesora Shinsuke Yasudy i adiunkta Tadashiego Hosoyi, we współpracy z doktorantem Seiyą Obą z Katedry Reumatologii na Uniwersytecie Science Tokyo (Japonia) oraz Narodowym Instytutem Chorób Zakaźnych, zbadał zastosowanie leku przeciwreumatycznego iguratimodu (IGU) u myszy zakażonych SARS-CoV-2.
Model otyłości a ryzyko burzy cytokinowej
Otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19. We wcześniejszych badaniach ten sam zespół wykazał, że tłuszcz trzewny stanowi rezerwuar komórek zapalnych. W obecnym badaniu wykorzystano otyłe myszy zakażone SARS-CoV-2 jako model burzy cytokinowej. Praca została opublikowana online 25 marca 2025 r. w European Journal of Pharmacology, a wersja drukowana ukazała się 5 czerwca 2025 r. w tomie 996.
Samce myszy B6 w wieku ośmiu tygodni przez dziesięć tygodni karmiono dietą wysokotłuszczową, a następnie zakażono je podletalną dawką SARS-CoV-2. Leki podawano od jednej godziny przed inokulacją wirusa aż do czwartego dnia po zakażeniu. Trzeciego dnia analizowano płuca lub monitorowano przeżywalność do dziesięciu dni. Profesor Yasuda wyjaśnił, że myszy otrzymywały deksametazon (DEX), iguratimod (IGU), inhibitor odpowiedzi zapalnej H-151 lub placebo. Myszy leczone IGU wykazały najwyższy odsetek przeżycia i łagodniejsze zmiany zapalne w płucach w porównaniu z pozostałymi grupami.
Iguratimod chroni przed ekspansją wirusa i zachowuje odporność
Dalsze badania immunohistochemiczne wykazały, że liczba komórek dodatnich względem antygenu N SARS-CoV-2 była znacznie niższa w grupie IGU, co sugeruje ograniczenie replikacji wirusa. Co ważne, ekspresja genów wspierających przeciwwirusową odpowiedź immunologiczną nie została osłabiona przez IGU – w przeciwieństwie do DEX, który jednocześnie tłumił zapalenie i osłabiał odporność przeciwwirusową, co skutkowało niższą przeżywalnością.
Perspektywy kliniczne
IGU to bezpieczny lek zatwierdzony do leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Uzyskane wyniki sugerują, że może on pełnić rolę immunomodulatora w leczeniu ciężkiego przebiegu COVID-19, związanego z burzą cytokinową. Po dalszych badaniach klinicznych IGU może zostać z powodzeniem przekształcony w lek przeciwwirusowy stosowany w terapii zakażeń SARS-CoV-2.
Źródło: European Journal of Pharmacology
