Obiecujący nowy lek peptydowy w walce z glejakiem wielopostaciowym
Koneksyna 43 jako cel terapeutyczny – wyniki badania nad JM2
Naukowcy z Fralin Biomedical Research Institute przy Virginia Tech ogłosili przełomowe wyniki badań nad eksperymentalnym lekiem peptydowym JM2, który może spowolnić nawroty glejaka wielopostaciowego – jednego z najbardziej agresywnych i śmiertelnych nowotworów mózgu.
Nowa cecha komórek nowotworowych – nowy cel terapeutyczny
W badaniu opublikowanym w maju w czasopiśmie Cell Death and Disease, zespół naukowców opisał wcześniej nieznaną właściwość komórek glejaka, która staje się celem nowej terapii. Lek JM2, będący peptydem zaprojektowanym w laboratorium, działa na komórki nowotworowe zdolne do odnawiania się i wzrostu nawet po zastosowaniu chemioterapii i radioterapii.
Glejak wielopostaciowy (glioblastoma) jest najczęstszym złośliwym nowotworem mózgu, a mediana przeżycia po diagnozie wynosi zaledwie 14 miesięcy. Pomimo chirurgicznego usunięcia guza, a następnie leczenia temozolomidem oraz radioterapią, guz nieuchronnie nawraca. Główną przyczyną są komórki macierzyste glejaka, odporne na leczenie, które mogą przetrwać i ponownie zainicjować wzrost guza.
Celowanie w komórki oporne na leczenie
„Komórki macierzyste glejaka potrafią łatwo dostosowywać się do warunków środowiska i leczenia” – wyjaśnia dr Samy Lamouille, autor korespondencyjny badania i adiunkt w Fralin Biomedical Research Institute. „Potrafią pozostawać w stanie uśpienia, a następnie się reaktywować i odbudować guz. Znalezienie sposobu na ich wyeliminowanie jest kluczowe.”
Zespół Lamouille’a koncentruje się na roli koneksyny 43 – białka tworzącego złącza szczelinowe umożliwiające komunikację międzykomórkową. Wspólnie z prof. Jamesem Smythem, specjalistą od mikroskopii superrozdzielczej, wykazali po raz pierwszy, że koneksyna 43 silnie wiąże się z mikrotubulami w komórkach przypominających komórki macierzyste glejaka.
JM2 – peptyd inspirowany koneksyną 43
Na podstawie tych odkryć stworzono peptyd JM2, który imituje domenę koneksyny 43 oddziałującą z mikrotubulami. JM2 został opracowany w laboratorium prof. Roba Gourdiego, który wcześniej pracował na Medical University of South Carolina.
Testy wykazały, że JM2 skutecznie zakłóca interakcję koneksyny 43 z mikrotubulami i działa toksycznie tylko wobec komórek glejakowych, nie uszkadzając zdrowych komórek mózgu. Co istotne, nie wpływa przy tym negatywnie na inne funkcje koneksyny 43.
„To było ekscytujące – efekt terapeutyczny JM2 był tak silny, że trójwymiarowe modele glejaków w hodowli komórkowej wyraźnie się kurczyły” – mówi prof. Gourdie. „JM2 wykazywał efekt cytotoksyczny samodzielnie, co było zaskakujące.”
Obiecujące wyniki przedkliniczne i plany dalszych badań
Eksperymenty in vitro i na modelach zwierzęcych wykazały, że JM2 zakłóca funkcjonowanie komórek opornych na leczenie oraz spowalnia wzrost guza. Wyniki te wspierają koncepcję zastosowania JM2 jako nowego leku peptydowego przeciwdziałającego nawrotom glejaka po leczeniu standardowym.
Zespół badaczy planuje dalszy rozwój leku, m.in. testując systemy celowanego dostarczania JM2 bezpośrednio do komórek glejakowych, np. za pomocą biodegradowalnych nanocząsteczek czy wektorów wirusowych.
Lamouille i Gourdie są współzałożycielami spółki Acomhal Research Inc., która uzyskała licencję na peptyd JM2 z zamiarem komercjalizacji terapii.
Źródło: Cell Death and Disease, fot. Samy Lamouille/Virginia Tech
