Kwas linolowy, należący do grupy kwasów tłuszczowych omega-6 i występujący w olejach roślinnych, takich jak olej sojowy i olej z krokosza barwierskiego, a także w produktach pochodzenia zwierzęcego, m.in. w wieprzowinie i jajach, promuje rozwój trudnej w leczeniu postaci raka piersi – tzw. potrójnie ujemnego raka piersi (TNBC). Takie są wyniki badań przedklinicznych przeprowadzonych przez naukowców z Weill Cornell Medicine. Odkrycie to może otworzyć drogę do nowych strategii dietetycznych i farmakologicznych w walce z rakiem piersi oraz innymi nowotworami.
W badaniu opublikowanym 14 marca na łamach Science, zespół wykazał, że kwas linolowy aktywuje ważny szlak wzrostu komórek nowotworowych poprzez wiązanie się z białkiem FABP5. Porównując różne podtypy raka piersi, zaobserwowano, że aktywacja tego szlaku występuje wyłącznie w komórkach potrójnie ujemnych, gdzie stwierdza się szczególnie wysoką ekspresję FABP5. W modelu mysim TNBC dieta bogata w kwas linolowy istotnie przyspieszała wzrost guza.
„To odkrycie pozwala lepiej zrozumieć związek między tłuszczami w diecie a rakiem, a także podkreśla znaczenie indywidualizacji zaleceń żywieniowych u pacjentów onkologicznych,” powiedział prof. John Blenis, główny autor badania i profesor badań nad rakiem im. Anny-Marii i Stephena Kellena w Zakładzie Farmakologii Weill Cornell Medicine.
Choć kwas linolowy uznawany jest za niezbędny składnik diety ssaków, pełniący wiele funkcji fizjologicznych, to jego spożycie w krajach zachodnich znacząco wzrosło od lat 50. XX wieku, głównie w wyniku rosnącego użycia olejów roślinnych w żywności przetworzonej i smażonej. To zjawisko budzi obawy, że nadmiar omega-6 może przyczyniać się do wzrostu zachorowań na niektóre choroby, w tym nowotwory piersi. Dotychczasowe badania przynosiły jednak sprzeczne i niejednoznaczne wyniki, a mechanizm biologiczny powiązania kwasów omega-6 z nowotworami pozostawał nieznany.
Aby rozwiać te wątpliwości, autorzy badania skupili się na raku piersi – chorobie, której rozwój może być modulowany przez czynniki stylu życia, takie jak otyłość. Szczególną uwagę poświęcono kwasowi linolowemu, dominującemu tłuszczowi wielonienasyconemu w diecie zachodniej, i jego zdolności do aktywowania szlaku mTORC1 – kluczowego mechanizmu wykrywającego składniki odżywcze i regulującego wzrost komórek.
Okazało się, że kwas linolowy aktywuje mTORC1 wyłącznie w komórkach potrójnie ujemnych. Termin „potrójnie ujemny” odnosi się do braku trzech receptorów, w tym estrogenowych, które zazwyczaj występują w komórkach raka piersi i są celem terapii hormonalnych. Autorzy wykazali, że efekt ten zależy od obecności białka FABP5 – które wiąże się z kwasem linolowym, tworząc kompleks aktywujący mTORC1. Wysoka ekspresja FABP5 występuje właśnie w nowotworach TNBC.
U myszy, którym podawano dietę bogatą w kwas linolowy, obserwowano wzrost poziomu FABP5, aktywację mTORC1 i przyspieszenie rozwoju guzów. Podobne wyniki uzyskano, analizując próbki guzów i krwi od nowo zdiagnozowanych pacjentek z TNBC – stwierdzono tam podwyższone poziomy FABP5 i kwasu linolowego.
Badanie to po raz pierwszy dowodzi istnienia konkretnego mechanizmu biologicznego, za pomocą którego składnik diety może wpływać na rozwój nowotworu. Odsłania to również potencjalną rolę FABP5 jako biomarkera – mogącego pomóc w personalizacji zaleceń dietetycznych oraz opracowaniu nowych strategii terapeutycznych w TNBC, który obecnie nie ma dostępnych terapii celowanych.
Naukowcy podkreślają, że badania nad sygnalizacją omega-6–FABP5–mTORC1 dopiero się rozpoczęły. Już teraz jednak udało się wykazać, że ten sam szlak może sprzyjać rozwojowi niektórych podtypów raka prostaty.
„Sygnał FABP5–mTORC1 może odgrywać szerszą rolę nie tylko w innych nowotworach, ale również w chorobach przewlekłych, takich jak otyłość i cukrzyca,” podsumował dr Nikos Koundouros, pierwszy autor badania.
Źródło: Science, Weill Cornell Medicine
