Otyłość: lekarze skupiają się na zdrowiu, pacjenci na wyglądzie – nowe badanie

Na tegorocznym Europejskim Kongresie Otyłości (ECO), który odbywa się w Maladze (Hiszpania, 11–14 maja), zaprezentowano wyniki międzynarodowego badania przeprowadzonego wśród osób żyjących z otyłością oraz ich lekarzy. Wyniki ujawniają znaczne rozbieżności w postrzeganiu przyczyn otyłości i celów leczenia między obiema grupami. Nierówności te mogą wpływać na jakość opieki oraz dostęp pacjentów do leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną.

Otyłość – choroba przewlekła nadal źle rozumiana
Dr Ximena Ramos Salas z K&X Ramos AB (Szwecja) zauważa, że mimo iż otyłość jest złożonym i często niezależnym od jednostki schorzeniem, wiele osób – w tym lekarzy – nadal postrzega ją głównie jako efekt niewłaściwych wyborów żywieniowych i braku aktywności fizycznej. Takie uproszczone myślenie prowadzi do stygmatyzacji, pomijając biologiczne, genetyczne i społeczne uwarunkowania tej choroby.

Metodologia badania
Badanie przeprowadzono w ramach programu Adelphi Real World Obesity Disease Specific Programme™ w siedmiu krajach: Francji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, USA i Australii w okresie od października 2023 r. do kwietnia 2024 r. Udział wzięli lekarze oraz ich pacjenci dorośli (18+ lat) z aktualnym lub wcześniejszym BMI ≥30 kg/m² lub ≥27 kg/m² przy współistniejących powikłaniach związanych z otyłością. Łącznie przeanalizowano 1379 odpowiedzi pacjentów i lekarzy.

Lekarze wskazywali przyczyny otyłości oraz cele leczenia dla każdego pacjenta, natomiast pacjenci wypełniali kwestionariusze dotyczące własnego postrzegania przyczyn choroby i oczekiwań związanych z redukcją masy ciała.

Wpływ stereotypów na ocenę przyczyn otyłości
Większość lekarzy wskazywała przyczyny behawioralne jako główne źródło otyłości: przejadanie się (69%), brak ruchu (61%), dieta wysokotłuszczowa (51%) oraz brak motywacji (49%). Odsetek takich wskazań wzrastał wraz ze wzrostem BMI i stopnia zaawansowania otyłości wg klasyfikacji Edmonton Obesity Staging System (EOSS).

Choć większość pacjentów również wskazywała przyczyny behawioralne i społeczno-ekonomiczne (87%), robili to w mniejszym stopniu niż lekarze (98%). Znacznie częściej natomiast wymieniali uwarunkowania biologiczne – 81% pacjentów wobec 61% lekarzy. Genetykę pacjenci klasyfikowali jako trzecią najważniejszą przyczynę, podczas gdy lekarze dopiero jako siódmą.

Cele leczenia – zdrowie czy wygląd?
Lekarze jako główne cele leczenia wskazywali poprawę jakości życia (ok. 75%), zwiększenie mobilności (ok. 50%) oraz obniżenie ciśnienia tętniczego (ok. 45%). Natomiast pacjenci bardziej skupiali się na aspektach psychospołecznych: chęci lepszego wyglądu, samopoczucia, pewności siebie oraz możliwości noszenia mniejszych rozmiarów ubrań – niezależnie od wyników zdrowotnych.

Wnioski i znaczenie dla praktyki klinicznej
Dr Ramos Salas podkreśla, że lekarze odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu decyzji terapeutycznych. Powinni oferować opiekę opartą na empatii i aktualnej wiedzy, skupiając się nie tylko na redukcji masy ciała, ale również na ogólnym zdrowiu i dobrostanie psychospołecznym. Przeciwdziałanie stygmatyzacji i wspieranie akceptacji ciała może pomóc pacjentom w zwiększeniu motywacji, ograniczeniu poczucia winy oraz skuteczniejszym leczeniu.

Źródło: European Association for the Study of Obesity