To kilkumilimetrowe pasożyty (nicienie), które rozwijają się wyłącznie u ludzi, przede wszystkim u dzieci w wieku przedszkolnym. Dorośli są na nie bardziej odporni i zarażają się nimi niezwykle rzadko.
Jak się można zarazić owsikami
Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez ręce zainfekowane w bezpośrednim kontakcie z zarażoną osobą, jej bieliznę, ubranie, pościel, ręcznik, używanie zainfekowanych przedmiotów, np. zabawek, deski sedesowej, wanny. Do zarażenia może dojść także drogą inhalacyjną, czyli poprzez wdychanie jaj tych pasożytów, a także po zjedzeniu skażonego pokarmu. Często dochodzi też do tzw. autoinwazji poprzez drapanie okolicy odbytu i nieświadome przenoszenie jaj pasożytów do ust.
Z połkniętych jaj owsików w żołądku wylęgają się larwy, które przemieszczają się do jelita grubego, a następnie w okolice odbytu. Tam dojrzałe samice składają jaja, które dojrzewają w ciągu 6 h. Owsiki są aktywne szczególnie w nocy, wywołując silne swędzenie okolic odbytu i bezsenność. To prowokuje do drapania i wtórnego zakażenia brudnymi rękami. Czasami dołącza się brak apetytu, drażliwość. W skrajnych przypadkach owsiki mogą powodować zapalenie wyrostka robaczkowego, a nawet wnikać do żeńskich narządów płciowych powodując stan zapalny.
Od zarażenia do pojawienia się jaj w kale mija zwykle od 2 do 8 tygodni. Chory jest źródłem zarażenia przez cały okres wydalania jaj.
Jak się diagnozuje owsicę
Rozpoznanie następuje poprzez badanie mikroskopowe wymazu okolic odbytu. Materiał najlepiej pobrać przed kąpielą lub wypróżnieniem za pomocą taśmy celofanowej, do której przywierają jaja. Najlepiej przeprowadzić badanie kilkukrotnie pobierając próbki przez kolejne 3-7 dni.
Czasami dorosłe samice owsików można zobaczyć gołym okiem w okolicy odbytu lub w stolcu.
Owsica: co robić
Oprócz leków przepisanych przez lekarza zaleca się codzienne sprzątanie mieszkania, szczególnie z kurzu, a także nasiloną higienę: codzienną zmianę bielizny, pościeli oraz ręczników, które należy prać w gorącej wodzie i prasować gorącym żelazkiem, codzienny poranny prysznic, który pozwoli usuwać większość jaj ze skóry, a także przycinanie paznokci na krótko. Można też dodatkowo w ciągu dnia podmywać okolice odbytu ciepłą wodą z mydłem.
W trakcie leczenia, ale także w celach zapobiegania zakażeniu należy dbać o mycie rak po każdym korzystaniu z toalety, nie obgryzać paznokci, nie drapać okolicy odbytu, myć surowe owoce i warzywa, unikać pokarmów nieznanego pochodzenia.
Do zasad tych powinni zastosować się wszyscy domownicy.
Źródło: Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, wyd. Medycyna Praktyczna 2013 / Zdrowie PAP
