Badanie prospektywne przeprowadzone w Szpitalu Uniwersyteckim Awicenny (Uniwersytet Cadi Ayyad w Maroku) sugeruje, że pletyzmograficzny wskaźnik perfuzji (PPI, Plethysmographic Perfusion Index), będący nieinwazyjnym parametrem pochodzącym z pulsoksymetrii, może pomóc w ocenie reaktywności na płyny u pacjentów w stanie ostrej niewydolności krążenia. Wyniki opublikowano w czasopiśmie Journal of Intensive Medicine.
Dlaczego to istotne?
W przypadku pacjentów z wstrząsem lub ostrą niewydolnością krążenia decyzja o podaniu płynów dożylnych ma kluczowe znaczenie dla rokowania. Zbyt mała objętość płynów może prowadzić do hipoperfuzji narządowej i ich uszkodzenia, natomiast nadmiar może skutkować obrzękiem płuc, pogorszeniem utlenowania i innymi powikłaniami. Dotychczas lekarze opierali się na zaawansowanym monitorowaniu hemodynamicznym lub echokardiografii – metodach często niedostępnych w warunkach ostrego dyżuru lub w szpitalach o ograniczonych zasobach.
Czym jest wskaźnik PPI?
PPI to prosty parametr generowany automatycznie przez większość nowoczesnych pulsoksymetrów. Odzwierciedla on stosunek przepływu pulsacyjnego do niepulsacyjnego w tkankach, mierzony zwykle na opuszce palca lub małżowinie usznej. Ponieważ PPI jest wrażliwy na zmiany objętości wyrzutowej serca i perfuzji obwodowej, obserwacja jego zmian po podaniu bolusa płynowego może dostarczyć informacji o tym, czy pacjent jest tzw. „fluid responderem”, czyli reaguje wzrostem rzutu serca na nawodnienie.
Metodyka badania
Zespół badawczy z Maroka przeprowadził prospektywne badanie obserwacyjne na oddziale intensywnej terapii liczącym 10 łóżek. Do badania włączono 50 dorosłych pacjentów z ostrą niewydolnością krążenia, hospitalizowanych między lutym a wrześniem 2024 roku. Każdemu z nich podano standaryzowany bolus płynowy o objętości 500 ml.
Odpowiedź na płyn oceniano za pomocą echokardiografii przezklatkowej, uznawanej za złoty standard, poprzez pomiar zmian całki prędkości–czasu (VTI) w drodze odpływu lewej komory. Pacjent uznawany był za „fluid respondera”, jeśli VTI wzrastał o ≥15% po podaniu płynu. Wartość PPI rejestrowano przed i po podaniu bolusa, a następnie obliczano względną zmianę (ΔPPI).
Wyniki badania
Około dwóch trzecich pacjentów (66%) okazało się reagować na płyny zgodnie z oceną echokardiograficzną. Wzrost PPI o 33% identyfikował takich pacjentów z czułością 70% i swoistością 82%. Dokładność diagnostyczna była umiarkowana (pole pod krzywą ROC = 0,78). Autorzy wskazali również na „szarą strefę” wartości ΔPPI pomiędzy 0% a 88%, obejmującą około 30% przypadków, w których wynik wymaga interpretacji klinicznej w kontekście innych objawów.
Analiza kierunkowa wykazała zgodność w 70% między zmianami ΔPPI a zmianami VTI, co sugeruje, że PPI faktycznie odzwierciedla tendencje zmian objętości wyrzutowej.
Znaczenie kliniczne
PPI, jako parametr generowany automatycznie przez standardowy pulsoksymetr, nie wymaga dodatkowego sprzętu, kosztów ani specjalistycznego przeszkolenia. Stanowi zatem atrakcyjne narzędzie pomocnicze w placówkach o ograniczonych zasobach oraz w stanach nagłych, gdzie zaawansowany monitoring hemodynamiczny nie jest dostępny.
Jak podkreśla dr Younes Aissaoui, anestezjolog–intensywista z Uniwersytetu Cadi Ayyad, „ponieważ PPI pochodzi ze standardowego pulsoksymetru, jest szeroko dostępny, prosty i nieinwazyjny. Nasze wyniki wspierają stosowanie ΔPPI jako praktycznego uzupełnienia terapii płynowej, szczególnie w warunkach ograniczonych zasobów i w nagłych sytuacjach klinicznych”.
Znaczenie globalne
Badanie to wpisuje się w rosnącą liczbę dowodów naukowych potwierdzających, że PPI może wspierać decyzje resuscytacyjne u pacjentów intensywnej terapii. Jest również jednym z nielicznych badań prospektywnych z Afryki Północnej, które oceniają zastosowanie prostych, nieinwazyjnych metod monitorowania w populacji pacjentów w ciężkim stanie.
Perspektywy dalszych badań
Autorzy podkreślają konieczność przeprowadzenia większych, wieloośrodkowych badań w celu potwierdzenia wyników i doprecyzowania progów klinicznych dla ΔPPI. Wskazują również, że wskaźnik ten nie powinien zastępować oceny klinicznej ani echokardiografii, lecz stanowić ich uzupełnienie. Integracja PPI z innymi parametrami hemodynamicznymi i postęp technologiczny mogą w przyszłości zwiększyć jego dokładność i użyteczność kliniczną.
Źródło: Journal of Intensive Medicine, The reliability of the plethysmographic perfusion index for detecting fluid responsiveness in critically ill patients
DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jointm.2025.07.004
