
Post przerywany pomaga regulować rytm dobowy i łagodzić stan zapalny jelit
Post przerywany, inaczej okno żywieniowe (ang. Intermittent Fasting), może ograniczać procesy zapalne w jelitach i opóźniać rozwój chorób przewlekłych – tak wynika z badania przeprowadzonego na myszach przez naukowców z Uniwersytetu Hohenheim w Stuttgarcie. Inne istotne odkrycie dotyczyło mikrobiomu jelitowego, który już przed pojawieniem się pierwszych objawów może wskazywać na zbliżające się zapalenie jelita grubego. Wyniki badania zostały opublikowane w czasopiśmie „Gut Microbes” przez dwa zespoły badawcze pod kierownictwem prof. dr. W. Floriana Fricke i prof. dr. Axela Lorentza. Badanie jest częścią projektu SET-MBIO-CLOCK, finansowanego przez fundację Baden-Württemberg Stiftung kwotą około 425 000 euro, co czyni go jednym z kluczowych przedsięwzięć badawczych Uniwersytetu Hohenheim.
Choroby zapalne jelit, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa) i choroba Leśniowskiego-Crohna, są powszechne, ale dostępne metody leczenia wciąż pozostają niewystarczające.
Post przerywany a przewlekłe zapalenie jelit
Badacze z Uniwersytetu Hohenheim postanowili sprawdzić, czy ograniczenie czasowe spożywania posiłków – tzw. post przerywany – może pozytywnie wpływać na przebieg przewlekłych zapalnych chorób jelit. Eksperyment przeprowadzono na myszach, z których część została genetycznie zmodyfikowana tak, aby rozwinęła kolitis.
Myszy podzielono na dwie grupy: jedna miała nieograniczony dostęp do pożywienia, a drugą karmiono jedynie przez osiem godzin dziennie.
Pozytywny wpływ postu przerywanego na wszystkie myszy
We wszystkich grupach zaobserwowano korzystny wpływ postu przerywanego na skład mikrobiomu jelitowego. W przypadku myszy z eksperymentalnie wywołaną chorobą jelit zaobserwowano także poprawę jakości życia.
– Post przerywany opóźnił wystąpienie kolitis i zmniejszył poziom markerów zapalnych w jelitach – wyjaśnia Hannah Ruple, doktorantka w Katedrze Mikrobiomu i Bioinformatyki Stosowanej oraz współautorka badania. – Ograniczenie czasowe przyjmowania pokarmów może być więc potencjalną strategią łagodzenia choroby.
Czy zaburzenia rytmu dobowego sprzyjają chorobom jelit?
Naukowcy postanowili również zbadać, czy zaburzenia tzw. zegara biologicznego mają wpływ na rozwój chorób jelit.
– Wiele funkcji komórkowych, biochemicznych i fizjologicznych podlega rytmowi dobowemu, a skład mikrobiomu jelitowego zmienia się w ciągu dnia – tłumaczy Eva Haasis, doktorantka w Katedrze Medycyny Żywieniowej i Prewencji oraz współautorka badania.
Rytm dobowy organizmu jest regulowany przez mózg, który bierze pod uwagę czynniki środowiskowe, takie jak światło, ale również sposób odżywiania.
– Myszy są aktywne przez 12 godzin w nocy, a ich faza odpoczynku przypada na kolejne 12 godzin, gdy jest jasno – dodaje Haasis.
Aby sprawdzić wpływ zaburzeń rytmu dobowego na rozwój choroby, część myszy była trzymana w normalnych warunkach oświetleniowych, a część w cyklu światła zmieniającego się co cztery godziny.
Zaskakujące wyniki pokazały, że nie ma jednoznacznych dowodów na to, że zaburzenia zegara biologicznego sprzyjają rozwojowi kolitis.
Post przerywany może regulować rytm dobowy
Dobrą wiadomością jest jednak to, że post przerywany pozytywnie wpływał na rytm dobowy myszy.
– Dzięki postowi przerywanemu udało się skorygować zaburzenia zegara biologicznego – wyjaśnia prof. dr Lorentz.
– Może to mieć znaczenie także dla ludzi, ponieważ nasz zegar biologiczny często jest zakłócany przez styl życia, np. pracę zmianową czy spożywanie posiłków późnym wieczorem.
Możliwość wczesnego wykrywania chorób jelit
Kolejne odkrycie może pomóc w wykrywaniu chorób jelit jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów.
– Obecnie nie jesteśmy w stanie przewidzieć, kiedy u pacjenta z grupy ryzyka rozwinie się przewlekłe zapalenie jelit – mówi prof. dr Fricke. – Jednak nasze badanie wykazało, że jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów w mikrobiomie i rytmie dobowym dochodzi do charakterystycznych zmian, które mogą sygnalizować nadchodzącą chorobę.
Badacze mają nadzieję, że w przyszłości uda się opracować model predykcyjny dla ludzi, który pozwoli na wdrożenie terapii zapobiegawczej, zanim wystąpią pierwsze objawy.
Źródło: Universität Hohenheim
H. K. Ruple, E. Haasis, A. Bettenburg, C. Maier, C. Fritz, L. Schüle, S. Löcker, Y. Soltow, L. Schintgen, N. S. Schmidt, C. Schneider, A. Lorentz, W. F. Fricke (2025). The gut microbiota predicts and time-restricted feeding delays experimental colitis. Gut Microbes, 17(1). https://doi.org/10.1080/19490976.2025.2453019