Mężczyźni z problemami płodności mają niższy poziom fosforanów we krwi niż przeciętna populacja – wynika z badań zaprezentowanych podczas pierwszego wspólnego Kongresu Europejskiego Towarzystwa Endokrynologii Dziecięcej (ESPE) oraz Europejskiego Towarzystwa Endokrynologii (ESE). Niskie stężenia fosforanów wiązały się także z obniżoną ruchliwością plemników u mężczyzn niepłodnych. Odkrycia te mogą przyczynić się do pogłębienia wiedzy na temat biologicznych uwarunkowań męskiej płodności i stworzenia nowych metod leczenia niepłodności.
Kryzys męskiej płodności – tło problemu
W ciągu ostatnich 50 lat liczba plemników na całym świecie zmniejszyła się o połowę, a jakość nasienia uległa znacznemu pogorszeniu. Obecnie aż 15% wszystkich heteroseksualnych par zmaga się z problemem niepłodności. Choć niepłodność mężczyzn odpowiada za około połowę tych przypadków, przyczyny pozostają w większości niewyjaśnione. Czynniki genetyczne, styl życia, dieta oraz zaburzenia hormonalne mogą mieć wpływ na płodność. Przykładowo, niedobór witaminy D od lat wiązany jest z pogorszoną jakością nasienia.
Zakrojone na szeroką skalę badania w Danii
Zespół badawczy z Copenhagen University Hospital Herlev oraz Copenhagen University Rigshospitalet przeanalizował próbki krwi i nasienia od 1242 mężczyzn zmagających się z niepłodnością w Danii. Stwierdzono, że 36% z nich miało klinicznie niski poziom fosforanów we krwi, podczas gdy w populacji ogólnej Danii odsetek ten wynosi jedynie 2–4%.
Mężczyźni z umiarkowanie obniżonym poziomem fosforanów mieli mniej plemników ruchliwych oraz mniej plemników wykazujących progresywną ruchliwość w porównaniu z osobami o prawidłowych wartościach fosforanów. Dodatkowo u tych pacjentów stwierdzono nieco wyższy poziom hormonu estradiolu. Nie odnotowano natomiast związku pomiędzy poziomem fosforanów a całkowitą liczbą plemników.
„Po raz pierwszy zidentyfikowaliśmy, że odsetek mężczyzn niepłodnych z niskim poziomem fosforanów we krwi jest wyższy niż w populacji ogólnej Danii” – powiedział dr Sam Kafai Yahyavi, autor główny badania.
Fosforan jako potencjalny cel terapeutyczny
Dr Yahyavi zauważył:
„Może to oznaczać, że fosforan – minerał znany z roli w produkcji energii i utrzymaniu zdrowych kości – ma również potencjał terapeutyczny w poprawie płodności, być może poprzez suplementację u niektórych mężczyzn z problemami rozrodczymi”.
Chociaż samo badanie nie dowodzi, że niski poziom fosforanów jest bezpośrednią przyczyną niepłodności, podkreśla możliwy związek biologiczny, który może mieć znaczenie dla diagnozy i leczenia męskiej niepłodności.
Fosforany kluczowe dla funkcji jąder i nasienia
Zespół badawczy wcześniej wykazał, że fosforan odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu jąder u zdrowych mężczyzn – jego stężenie w płynie nasiennym jest ponad 20-krotnie wyższe niż we krwi, co sugeruje istnienie wyspecjalizowanego mechanizmu regulacyjnego w męskim układzie rozrodczym.
Na drugim badaniu, również zaprezentowanym na kongresie ESPE i ESE, naukowcy przeanalizowali mechanizm transportu fosforanów u ludzi i gryzoni. Wykazali, że wyższe stężenie fosforanów w nasieniu wiązało się z lepszą jakością plemników oraz wyższym poziomem testosteronu.
„Nasze wyniki sugerują, że poziom fosforanów w narządach rozrodczych może mieć istotne znaczenie dla ich funkcji oraz funkcjonowania plemników. Obecnie badamy regulatory tego transportu i ich wpływ na męską płodność” – powiedziała pierwsza autorka badania, doktorantka Zhihui Cui z Copenhagen University Herlev Hospital.
Dr Yahyavi dodał:
„To fascynujące odkrycie, ponieważ mechanizm ten rodzi pytanie, czy manipulacja poziomem fosforanów we krwi może wpłynąć na płodność. Naszym kolejnym krokiem będą kontrolowane badania kliniczne z zastosowaniem fosforanów jako interwencji – zarówno u mężczyzn, jak i kobiet – aby ocenić bezpośredni wpływ tego minerału na rozrodczość”.
Źródło: European Society of Endocrinology
