Nadwaga od dawna jest uznawana za istotny czynnik ryzyka raka jelita grubego. Jednak nowe analizy naukowców z Niemieckiego Centrum Badań nad Rakiem (DKFZ) wskazują, że jej wpływ na rozwój tego nowotworu był dotychczas znacząco niedoszacowany. Badania wykazują, że nadwaga może odpowiadać za ponad 20% przypadków raka jelita grubego.
Nadwaga jako niedoszacowany czynnik ryzyka
Dotychczasowe badania wskazywały, że nadwaga odpowiada za około 10% przypadków raka jelita grubego. Jednak zespół kierowany przez epidemiologa prof. Hermanna Brennera postanowił ponownie przeanalizować dane z jednej z największych na świecie badań nad rakiem jelita grubego – badania DACHS. Celem było uwzględnienie potencjalnych błędów i zniekształceń wyników, które mogły pojawić się w innych badaniach epidemiologicznych.
Skąd biorą się zniekształcenia w badaniach?
Zniekształcenia w analizach epidemiologicznych mogą wynikać z różnych źródeł. Naukowcy z DKFZ wskazali na trzy kluczowe czynniki, które mogą prowadzić do niedoszacowania wpływu nadwagi na ryzyko rozwoju raka jelita grubego:
- Utrata masy ciała przed diagnozą raka
Wiele osób z rakiem jelita grubego doświadcza znacznej utraty wagi jeszcze przed postawieniem diagnozy. Może to powodować zaniżenie rzeczywistego BMI w badaniach, co z kolei zmniejsza widoczny wpływ nadwagi na ryzyko nowotworu. - Kolonoskopia w grupach podwyższonego ryzyka
U osób, które regularnie wykonują kolonoskopię, ryzyko zachorowania na raka jelita grubego może być obniżone dzięki usunięciu wykrytych w trakcie badania zmian przednowotworowych. Włączenie takich osób do analiz może zaniżać wpływ nadwagi. - Wpływ BMI poniżej progu 25 kg/m²
Tradycyjnie nadwagę definiuje się jako BMI powyżej 25 kg/m². Jednak już przy niższych wartościach tego wskaźnika ryzyko nowotworowe może wzrastać, co wynika z procesów biologicznych związanych z wydzielaniem hormonów, czynników wzrostu i substancji prozapalnych przez tkankę tłuszczową.
Wyniki nowych analiz
W ramach badania DACHS zespół DKFZ przeprowadził dwie analizy. Pierwsza z nich została przeprowadzona w sposób typowy dla standardowych badań epidemiologicznych. Wynik pokazał, że nadwaga odpowiada za 11,5% przypadków raka jelita grubego – wynik zgodny z dotychczasowymi szacunkami.
Druga analiza uwzględniła wspomniane trzy czynniki zniekształcające. Po korekcie okazało się, że nadwaga może odpowiadać za aż 23,4% przypadków raka jelita grubego. To niemal dwukrotnie więcej niż wcześniej sądzono.
Prewencja jako kluczowy element walki z rakiem
Prof. Hermann Brenner podkreśla, że nowe wyniki wskazują na niedoszacowanie roli nadwagi jako czynnika ryzyka nie tylko w przypadku raka jelita grubego, ale także innych nowotworów, takich jak rak piersi. W obliczu rosnącej liczby osób z nadwagą konieczne jest zintensyfikowanie działań profilaktycznych.
- „Mówimy tutaj o wysokim, a jednocześnie możliwym do uniknięcia ryzyku. Należy lepiej wykorzystywać potencjał prewencji, który dotychczas był niedoceniany” – zaznacza prof. Brenner.
Badanie DACHS to populacyjne badanie typu przypadek-kontrola, obejmujące 7 098 osób z rakiem jelita grubego oraz 5 757 osób zdrowych o porównywalnym wieku, płci i miejscu zamieszkania. Uczestnicy badania dostarczyli szczegółowe dane dotyczące potencjalnych czynników ryzyka, w tym masy ciała w różnych okresach życia.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Obesity (2024), co podkreśla znaczenie wieloletniej pracy zespołu DKFZ w zakresie identyfikacji i eliminacji kluczowych czynników ryzyka nowotworów.
Źródło: Deutsches Krebsforschungszentrum
