Nauka i badania

Samodestrukcyjna szczepionka oferuje lepszą ochronę przed gruźlicą

Samodestrukcyjna szczepionka podawana dożylnie zapewnia dodatkowe bezpieczeństwo i ochronę przed gruźlicą (TB) u makaków – wynika z nowych badań Uniwersytetu w Pittsburghu, opublikowanych dzisiaj w Nature Microbiology.

Wbudowane mechanizmy bezpieczeństwa eliminują ryzyko przypadkowego samozakażenia osłabionymi prątkami, oferując bezpieczny i skuteczny sposób walki z chorobą uznaną przez Światową Organizację Zdrowia za najgroźniejszą w 2024 roku.

„Chociaż pomysł dożylnego szczepienia żywą szczepionką może wydawać się niepokojący, w naszych wcześniejszych badaniach na naczelnych innych niż ludzie był on bardzo skuteczny. Tym razem skupiliśmy się na aspekcie bezpieczeństwa i zastosowaliśmy szczep bakterii, który niszczy się sam po podaniu zwierzętom. Ku naszemu zaskoczeniu, szczepionka ta była równie skuteczna, a nawet nieco lepsza od tradycyjnej szczepionki przeciw gruźlicy, zapewniając niemal całkowitą odporność sterylizującą u prawie wszystkich zwierząt” – powiedziała dr JoAnne Flynn, profesor i kierownik Katedry Mikrobiologii i Genetyki Molekularnej na Uniwersytecie w Pittsburghu. „Żywa, osłabiona forma prątków nie musi długo pozostawać żywa, aby zapewnić doskonałą ochronę, a dzięki temu szczepowi ryzyko infekcji pochodzącej od szczepionki jest praktycznie zerowe, nawet u osób z obniżoną odpornością”.

Pomimo utrzymującego się globalnego obciążenia zdrowotnego związanego z gruźlicą, brakuje bezpiecznych i skutecznych strategii ochrony przed tą infekcją. Szczepionka Bacillus Calmette-Guérin (BCG) – nazwana na cześć jej twórców – zawiera inaktywowane prątki zakażające bydło i pozostaje jedyną strategią szczepienia przeciw gruźlicy u ludzi. Podawana śródskórnie, zapewnia jedynie częściową ochronę przed TB u małych dzieci i brak ochrony u dorosłych.

Aby opracować bardziej uniwersalną metodę szczepień, Flynn współpracowała z naukowcami z Uniwersytetu Cornella. W swoich wcześniejszych badaniach na makakach, realizowanych z partnerami z National Institutes of Health, naukowcy zaobserwowali 100 000-krotne zmniejszenie ilości bakterii w płucach zwierząt, którym podano szczepionkę BCG dożylnie, w porównaniu z tradycyjną drogą śródskórną. Dziewięć na dziesięć zwierząt nie wykazywało żadnych oznak zapalenia w płucach.

Aby zwiększyć bezpieczeństwo dożylnej podawanej szczepionki BCG w nowych badaniach, naukowcy opracowali dwa wbudowane mechanizmy, które sprawiają, że cząsteczki BCG ulegają rozkładowi po ekspozycji na antybiotyk doksycyklinę lub po zakończeniu przewlekłego leczenia doksycykliną. Eksperymenty na myszach wykazały, że szczepionka BCG zawierająca podwójny mechanizm bezpieczeństwa chroni zwierzęta przed TB w stopniu porównywalnym do standardowej szczepionki BCG, ale z dodatkową korzyścią w postaci szybszej eliminacji bakterii i zwiększonego bezpieczeństwa, nawet u myszy z obniżoną odpornością.

U makaków zaktualizowana samodestrukcyjna szczepionka BCG wywołała jeszcze silniejszą odpowiedź immunologiczną i zapewniła lepszą ochronę przed TB niż standardowa dożylna szczepionka BCG. Żadne z makaków, którym podano zaktualizowaną szczepionkę BCG, nie wykazywało wykrywalnego stanu zapalnego płuc osiem tygodni po zakażeniu żywymi prątkami Mycobacterium tuberculosis. Ponadto u sześciu z ośmiu makaków nie wykryto śladów żywych prątków, w porównaniu z dwoma na osiem zwierząt, którym podano standardową szczepionkę BCG dożylnie.

Pomimo dodatkowych wyzwań związanych z testami klinicznymi wymaganymi do rozszerzenia stosowania zaktualizowanej szczepionki BCG u ludzi, naukowcy są optymistami.

„Mamy nadzieję, że ten szczep BCG z „wyłącznikiem bezpieczeństwa” może zmniejszyć obawy dotyczące dożylnego podawania szczepionki i stanowić opcję bezpieczniejszej i skuteczniejszej drogi szczepień dla osób z obniżoną odpornością” – powiedziała Flynn.

Źródło: Nature Microbiology
DOI: 10.1038/s41564-024-01895-4

Tygodnik Medyczny

Zdrowie, system ochrony zdrowia, opieka farmaceutyczna, farmacja, polityka lekowa, żywienie, służba zdrowia - portal medyczny

Najnowsze artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button