Ryzyko chorób serca i cukrzycy jest zróżnicowane – nowe odkrycia dotyczące heterogenności stłuszczeniowej choroby wątroby związanej z zaburzeniami metabolicznymi (MASLD) mogą poprawić prognozowanie skutków i leczenie.
Stłuszczenie wątroby jest coraz powszechniejsze, a metaboliczna choroba stłuszczeniowa wątroby (MASLD) stała się globalną epidemią. Prawie 40% dorosłych i do 10% dzieci cierpi na MASLD. U osób z otyłością odsetek ten wzrasta do około 70% u dorosłych i 40% u dzieci. Konsekwencje MASLD, w tym stłuszczeniowe zapalenie wątroby związane z dysfunkcją metaboliczną (MASH) oraz włóknienie wątroby w chorobie wątroby związanej z zaburzeniami metabolicznymi, zwiększają ryzyko marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego. MASLD, MASH i włóknienie wątroby przyczyniają się również do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, przewlekłych chorób nerek oraz nowotworów pozawątrobowych.
Trzy metaboliczne podtypy
Nowe badania nad MASLD opublikowano w przeglądowym artykule w The Lancet Diabetes & Endocrinology. Zespół pod kierunkiem prof. Norberta Stefana z Tybingi opisał zróżnicowane spektrum przyczyn rozwoju MASLD. Na podstawie analizy metabolomu surowicy u 1154 osób, u których stłuszczenie wątroby potwierdzono biopsją, oraz algorytmu klasteryzacji hierarchicznej, zidentyfikowano trzy metaboliczne podtypy:
- MASLD z dominującą genetyczną komponentą wątrobową.
- MASLD z dominującą komponentą metaboliczną związaną z wątrobową lipogenezą de novo (nowotworzeniem lipidów).
- MASLD z dominującą komponentą metaboliczną związaną z dysfunkcją tkanki tłuszczowej.
Zróżnicowana podatność na choroby kardiometaboliczne
„Zrozumienie heterogenności patogenezy MASLD to kluczowy krok w kierunku medycyny precyzyjnej” – podkreśla prof. Norbert Stefan z Fundacji DHG (Diabetes | Herz | Gefäße). Zgodnie z jego badaniami, wiedza ta może być niezwykle użyteczna w prognozowaniu ryzyka i leczeniu, szczególnie w kontekście przyczyn i skutków kardiometabolicznych MASLD.
Pacjenci z podtypem A mają najniższe 10-letnie ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, oceniane na podstawie Framingham Risk Score. W grupie tej obserwowano również niższe poziomy triglicerydów w surowicy, cholesterolu, lipoprotein o bardzo niskiej gęstości (VLDL), małych gęstych LDL i cholesterolu resztkowego w porównaniu do podtypów B i C. Nie zaobserwowano natomiast różnic w zakresie insulinooporności ani wartości HbA1c. Wynika z tego, że nie każdy pacjent z MASLD ma jednakową podatność na choroby kardiometaboliczne. Różnice w czynnikach ryzyka występują między trzema grupami: MASLD z dominującymi czynnikami metabolicznymi, MASLD z dominującymi czynnikami genetycznymi oraz MASLD z cechami obu tych czynników.
Możliwości lepszej prognozy i terapii
Kwestia odpowiedzi pacjentów na nowe terapie MASLD wymaga dalszych badań. Obecnie testuje się skuteczność agonistów receptora GLP-1 i koagonistów inkretynowych w terapii MASH i włóknienia wątroby stopnia 2/3. Preparaty te działają głównie poprzez redukcję masy tłuszczowej organizmu. Resmetirom, agonista receptora beta dla hormonów tarczycy, został już zatwierdzony w USA do leczenia MASH i włóknienia stopnia 2/3 i nie wpływa na masę tłuszczową. Z kolei lanifibranor, agonista receptorów PPARα, PPARδ i PPARγ, okazał się skuteczny w terapii MASH i włóknienia stopnia 2/3, ale jego działanie wiąże się ze zwiększeniem zdrowej metabolicznie tkanki tłuszczowej podskórnej.
Charakteryzowanie pacjentów według mechanizmów leżących u podstaw ich schorzeń może pozwolić na lepsze dopasowanie terapii do konkretnych mechanizmów chorobowych. Wiedza o heterogenności MASLD daje szansę na rozwój lepszych prognoz ryzyka i spersonalizowanego leczenia. W przyszłości możliwe będzie także opracowanie programów zmiany stylu życia i leków dostosowanych do specyficznych podtypów choroby.
Źródło: Stiftung DHG (Diabetes I Herz I Gefäße) in der Deutschen Diabetes Stiftung
