Strach przed kolejnym zawałem serca może być głównym źródłem długotrwałego stresu

Strach przed kolejnym zawałem serca jest głównym, trwającym stresorem dla osób, które przeszły zawał serca, jak wykazało wstępne badanie, które zostanie zaprezentowane na konferencji American Heart Association Scientific Sessions 2024. Konferencja, zaplanowana na 16-18 listopada 2024 roku w Chicago, stanowi czołową globalną platformę wymiany najnowszych osiągnięć naukowych, badań oraz aktualizacji opartych na dowodach klinicznych w dziedzinie nauk kardiologicznych.

Pomimo powszechnego uznania, że osoby po zawale serca mogą doświadczać depresji lub lęku, mniejszą uwagę poświęcono wpływowi stresu psychologicznego oraz temu, jak strach przed kolejnym zawałem wpływa na proces zdrowienia psychicznego i emocjonalnego pacjentów.

„Chcieliśmy zrozumieć, co osoby po zawale myślą o możliwości kolejnego zawału serca. W szczególności analizowaliśmy, jak demografia, zachowania zdrowotne oraz percepcja choroby wpływają na zarówno strach przed kolejnym zawałem, jak i postrzeganie obecnego poziomu stresu,” powiedziała główna autorka badania, dr Sarah Zvonar, która odbywa staż podoktorski w Indiana University School of Medicine w Indianapolis.

Badacze umieścili reklamy na Facebooku, rekrutując ochotników – osoby, które przeszły zawał serca w ciągu jednego roku pomiędzy 2021 a 2022 rokiem. Osoby, które odpowiedziały na ogłoszenie, były kierowane do specjalnie stworzonej grupy na Facebooku, gdzie znajdowały się linki do standardowych kwestionariuszy oceniających strach przed nawrotem choroby, postrzeganie własnej choroby, obecny poziom stresu, lęk i depresję. Uczestnicy dostarczali także dane demograficzne oraz informacje na temat aktualnych zachowań zdrowotnych związanych z układem sercowo-naczyniowym. Badacze przeanalizowali dane od 171 osób, które wypełniły kwestionariusze dwukrotnie, z różnicą około sześciu tygodni (mniej więcej sześć i osiem miesięcy po zawale).

Wyniki badania:

• Strach przed kolejnym zawałem serca znacząco wpływał na postrzeganie choroby i poziom odczuwanego stresu przez pacjentów.
• Chociaż czas między badaniami wynosił sześć tygodni, średni czas od pierwszego zawału do pierwszego badania wynosił 6 miesięcy. Strach przed kolejnym zawałem był nadal istotny po 6 miesiącach od zawału oraz w dalszym ciągu istotny przy drugim badaniu około 8 miesięcy po zawale.
• Kontrola pod kątem depresji i lęku nie zmniejszyła wpływu strachu przed nawrotem choroby na postrzeganie choroby i poziom stresu od sześciu do około ośmiu miesięcy po pierwszym wydarzeniu.
• Pomimo że średnie spożycie alkoholu było niskie wśród wszystkich uczestników, osoby spożywające większą ilość alkoholu częściej doświadczały zarówno strachu przed kolejnym zawałem, jak i wyższych poziomów odczuwanego stresu. Średnie spożycie alkoholu wynosiło 1,35 napoju na tydzień, z zakresem od 1 do 6 napojów na tydzień.
• Przestrzeganie zaleceń dotyczących diety, palenia oraz ćwiczeń nie miało istotnego wpływu na strach przed nawrotem choroby ani na poziom odczuwanego stresu.

„Opieka zdrowotna często koncentruje się wyłącznie na lęku i depresji, a leczenie może obejmować leki przeciwdepresyjne, pomijając istotną kwestię – pacjenci mogą odczuwać strach przed kolejnym zawałem z innych powodów,” stwierdziła Zvonar. „Na przykład, po pierwszym zawale pacjenci muszą przyswoić ogrom nowych informacji zdrowotnych – jak poprawić dietę, ćwiczenia, opiekę poszpitalną, rehabilitację kardiologiczną itp. Dodatkowo odkryliśmy, że strach przed nawrotem choroby nie zmniejsza się od 6 do 8 miesięcy po zawale, co wskazuje, że pacjenci mogą potrzebować dłuższego monitorowania i wsparcia psychicznego.”

Badanie ma kilka ograniczeń. Wyniki z tej grupy młodych osób po zawale serca, których średni wiek był poniżej 40 lat, mogą nie być reprezentatywne dla starszych osób po zawale. W Stanach Zjednoczonych średni wiek przy pierwszym zawale to 66 lat dla mężczyzn i 72 lata dla kobiet, zgodnie z American Heart Association’s Heart Disease and Stroke Statistics 2024 Update. Innym ograniczeniem było to, że rasa i pochodzenie etniczne nie były wystarczająco reprezentowane w tym badaniu. Potrzebne są dalsze badania, aby określić dokładny związek między strachem przed kolejnym zawałem a rasą.

Dodatkowo, ponieważ badanie przeprowadzono podczas pandemii COVID-19 za pośrednictwem Facebooka, nie było możliwe zebranie i weryfikacja wielu szczegółów klinicznych (takich jak stopień ciężkości zawału i stosowanie leków). Oznacza to, że niektóre dodatkowe czynniki zdrowotne, które mogłyby wpływać na samopoczucie psychiczne i strach przed nawrotem, nie mogły być przeanalizowane.

„Badanie powinno zostać powtórzone w klinice, z możliwością zbierania danych medycznych; jednak spodziewam się, że wyniki będą podobne,” powiedziała Zvonar.

„Chociaż jest to badanie wstępne, oparte na niewielkiej grupie młodych osób, które zgłosiły się w odpowiedzi na reklamę na Facebooku, wyniki są godne uwagi,” powiedział dr Glenn N. Levine, profesor medycyny w Baylor College of Medicine i przewodniczący oświadczenia naukowego American Heart Association z 2021 roku, „Psychological Health, Well-Being, and the Mind-Heart-Body Connection”. „Jako pracownicy służby zdrowia ważne jest, aby brać pod uwagę zarówno chorobę, jak i osobę. Badanie to sugeruje, że powinniśmy zwracać uwagę nie tylko na czynniki psychologiczne, takie jak depresja i stres po zawale serca, ale także rozpoznawać, że wiele osób może mieć autentyczny strach przed kolejnym zawałem, co również może negatywnie wpływać na ich zdrowie psychiczne. Biorąc pod uwagę, że złe zdrowie psychiczne zwiększa ryzyko przyszłych problemów sercowych, ten strach może w pewnym stopniu stać się samospełniającą się przepowiednią dla niektórych osób.”

Szczegóły badania, tło i projekt:

• Badanie obejmowało 171 dorosłych (średni wiek wynosił 39 lat, 69% kobiet). 41% uczestników identyfikowało się jako biali, 33% jako czarnoskórzy; 6,4% identyfikowało się jako Latynosi lub pochodzenia hiszpańskiego; 5,3% jako rdzenni Amerykanie lub rdzenni mieszkańcy Alaski; 4,1% jako Azjaci; 2,3% jako rdzenni Hawajczycy lub mieszkańcy wysp Pacyfiku; 2,9% odmówiło odpowiedzi.
• Większość uczestników została zrekrutowana przez reklamy na Facebooku, podczas gdy 17 osób zrekrutowano przez centrum urazowe poziomu pierwszego (najwyższy poziom opieki) na Środkowym Zachodzie USA.
• Około 33% uczestników obecnie paliło tytoń; 59% nie osiągało zalecanego poziomu aktywności fizycznej 150 minut tygodniowo; około jedna trzecia zgłaszała, że regularnie kontroluje spożycie tłuszczu i soli; średnie spożycie alkoholu wynosiło 1,35 napoju na tydzień. Tylko 26% uczestników badania uczestniczyło przynajmniej w jednej sesji rehabilitacji kardiologicznej.
• Najczęściej występującymi schorzeniami wśród uczestników były nadciśnienie (46,2%) oraz cukrzyca typu 2 (44,4%). 62% uczestników nie zgłaszało rodzinnej historii nagłych zawałów serca.
• Uczestnicy wypełnili standardowe kwestionariusze psychologiczne online, w tym Krótką Skalę Postrzegania Choroby (Brief Illness Perception Questionnaire), Kwestionariusz Strachu przed Postępem (Fear of Progression Questionnaire), 10-elementową Skalę Percepcyjnego Stresu (Perceived Stress Scale) oraz 21-elementowe Skale Lęku, Depresji i Stresu (Depression Anxiety Stress Scales).
• Badacze przeanalizowali potencjalny wpływ depresji, lęku, różnic demograficznych oraz zachowań związanych z ryzykiem chorób serca na strach przed nawrotem i odczuwany stres.

Źródło: American Heart Association, fot. Adobe brizmaker