Sztuczne słodziki są praktycznie pozbawione kalorii i coraz częściej wykorzystywane w przemyśle spożywczym, na przykład w napojach gazowanych. Badanie prowadzone przez University of Southern California (USC) z udziałem naukowców z Tybingi rzuca nowe światło na skutki nadmiernego spożycia sztucznych substancji słodzących, takich jak sukraloza, dla funkcjonowania mózgu. Choć pozbawiona kalorii, sukraloza wywołuje pobudzenie apetytu w mózgu – zwłaszcza u osób z otyłością. W badaniu wzięli udział naukowcy z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Tybindze, Helmholtz Munich oraz Niemieckiego Centrum Badań nad Cukrzycą (DZD).
W przemyśle spożywczym sztuczne substancje słodzące stosowane są już od ponad 130 lat. Pierwszy słodzik, sacharyna, został odkryty w Niemczech w 1878 roku. W ostatnich latach sprzedaż niskokalorycznych substytutów cukru znacząco wzrosła. W Niemczech połowa populacji codziennie sięga po produkty zawierające sztuczne słodziki. Powodem jest najczęściej troska o zdrowe i niskokaloryczne odżywianie. Jednak wyniki nowych badań mogą zachwiać tym przekonaniem. Już w 2023 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleciła, aby nie stosować sztucznych słodzików jako zamienników cukru w celu redukcji masy ciała.
Wzrost apetytu i uczucia głodu
Sukraloza powoduje zwiększoną aktywność w podwzgórzu – kluczowej strukturze mózgowej odpowiedzialnej między innymi za kontrolę przyjmowania pokarmu i odczuwania głodu. Aktywacja tego obszaru wiąże się z nasileniem subiektywnego postrzegania głodu. „Sztuczne słodziki, takie jak sukraloza, mogą wpływać na regulację apetytu w mózgu w sposób, który może niekorzystnie oddziaływać na masę ciała” – wyjaśnia prof. dr Stephanie Kullmann z Kliniki Diabetologii, Endokrynologii i Nefrologii Uniwersytetu w Tybindze.
Mózg zdezorientowany sygnałem słodyczy
Zespół badawczy zakłada, że sztuczne słodziki dezorientują mózg, przekazując mu sygnały słodkiego smaku bez dostarczenia kalorii, których oczekuje. Już wcześniejsze badania sugerowały, że brak realizacji „obietnicy” kalorii może powodować wysyłanie sygnału do zwiększenia konsumpcji. W badaniu udział wzięło 75 uczestników ze Stanów Zjednoczonych. Podczas trzech spotkań spożywali oni różne napoje: wodę z kranu, wodę z sukralozą oraz wodę z cukrem. Sukraloza jest około 600 razy słodsza od zwykłego cukru. Podczas każdego spotkania badacze mierzyli poziom glukozy na czczo, wykonywali rezonans magnetyczny (fMRI), a następnie uczestnicy wypijali napój i poddawani byli kolejnym badaniom. Dodatkowo pobierano próbki krwi i oceniano subiektywne odczucie głodu.
Zaskakujące wyniki
Wyniki testów wykazały, że sukraloza zwiększa uczucie głodu średnio o 17%, szczególnie u osób z otyłością patologiczną. Stwierdzono również nasiloną aktywność połączeń między podwzgórzem a innymi obszarami mózgu odpowiedzialnymi za motywację. „Sukraloza może wpływać na zdolność podejmowania decyzji” – zauważa prof. Kathleen A. Page z USC. Prof. Kullmann dodaje: „Zaobserwowaliśmy zwiększoną aktywność między podwzgórzem a przednim zakrętem obręczy (anterior cingulate cortex), który odpowiada za ocenę ryzyka i korzyści decyzji”. Kolejny wniosek z badania: „Testy krwi wykazały, że sukraloza nie wpływa na hormony sytości, które informują mózg, że jesteśmy najedzeni” – podsumowuje prof. Kullmann.
Źródło: Universitätsklinikum Tübingen
DOI: doi.org/10.1038/s42255-025-01227-8
