
Trwała skuteczność soczewek multifokalnych w leczeniu krótkowzroczności u dzieci – wyniki badania BLINK2
Jak hamować rozwój krótkowzroczności u dzieci i młodzieży?
Po dziesięciu latach pracy nad ograniczeniem narastającej epidemii krótkowzroczności, profesor David Berntsen, Golden-Golden i przewodniczący wydziału nauk klinicznych na Uniwersytecie w Houston, ogłasza, że opracowana przez jego zespół metoda nie tylko działa, ale jej efekty są trwałe.
Wstępne wyniki badania BLINK (Bifocal Lenses In Nearsighted Kids) wykazały, że stosowanie soczewek kontaktowych z wysoką mocą dodaną (high-add power) spowalnia rozwój krótkowzroczności u dzieci. Teraz nowe wyniki badania BLINK2, kontynuującego obserwację uczestników, pokazują, że korzyści utrzymują się nawet po zakończeniu stosowania tych soczewek.
„Rok po zaprzestaniu stosowania miękkich soczewek kontaktowych z wysoką mocą dodaną u starszych nastolatków, progresja krótkowzroczności wraca do normy, a osiągnięte wcześniej korzyści nie zanikają” – informuje Berntsen na łamach JAMA Ophthalmology. Badanie zostało sfinansowane przez Narodowy Instytut Oka (National Eye Institute) w ramach Narodowych Instytutów Zdrowia (NIH) we współpracy z Ohio State University College of Optometry.
Wyzwanie na globalną skalę
Berntsen, kierując zespołem na Uniwersytecie w Houston, stawia czoła poważnemu wyzwaniu. Do roku 2050 niemal 50% populacji świata (5 miliardów ludzi) będzie krótkowzrocznych. Oznacza to, że jeśli sam nie nosisz okularów, to prawdopodobnie osoba obok ciebie już tak. Krótkowzroczność wiąże się z podwyższonym ryzykiem problemów zdrowotnych oczu, które mogą prowadzić nawet do ślepoty.
W początkowej fazie badania wykazano, że soczewki kontaktowe z wysoką mocą dodaną skutecznie spowalniają tempo wzrostu gałki ocznej, ograniczając nasilenie krótkowzroczności u dzieci. Wyższy stopień krótkowzroczności jest związany z chorobami oczu zagrażającymi wzrokowi, takimi jak odwarstwienie siatkówki i jaskra. Kontrolowanie progresji krótkowzroczności w dzieciństwie może zatem przynieść dodatkowe korzyści zdrowotne w przyszłości.
„Istniały obawy, że po zaprzestaniu stosowania soczewek kontrolujących krótkowzroczność wzrost gałki ocznej może być szybszy niż normalnie. Nasze wyniki pokazują, że po zakończeniu terapii u starszych nastolatków wzrost oka wraca do tempa oczekiwanego dla ich wieku” – wyjaśnia Berntsen.
Mechanizm działania krótkowzroczności
Krótkowzroczność pojawia się, gdy rozwijające się oko dziecka rośnie zbyt długo od przodu do tyłu. Zamiast ogniskować obrazy bezpośrednio na siatkówce – światłoczułej tkance znajdującej się na tylnej ścianie oka – obrazy odległych obiektów są ogniskowane przed siatkówką. W efekcie osoby krótkowzroczne dobrze widzą z bliska, ale mają problemy z ostrością obrazu w oddali.
Soczewki korekcyjne lub kontaktowe z pojedynczą ogniskową korygują krótkowzroczność, ale nie wpływają na podstawowy problem, czyli dalszy wzrost oka. Z kolei miękkie soczewki kontaktowe z wieloma strefami ogniskowania (multifokalne) nie tylko korygują krótkowzroczność, ale również spowalniają jej progresję poprzez hamowanie wzrostu oka.
Soczewki multifokalne działają jak tarcza strzelecka – centralna część koryguje krótkowzroczność, zapewniając ostrość widzenia w dali, natomiast zewnętrzne strefy soczewki skupiają światło przed siatkówką. Badania na zwierzętach wykazały, że ogniskowanie światła przed siatkówką może hamować wzrost oka. Im większa moc dodana soczewek, tym dalej przed siatkówką skupia się światło peryferyjne.

Wyniki badań BLINK i BLINK2
W ramach oryginalnego badania BLINK, 294 dzieci w wieku 7–11 lat losowo przypisano do grup noszących soczewki kontaktowe z pojedynczą ogniskową lub soczewki multifokalne o średniej (+1,50 dioptrii) i wysokiej mocy dodanej (+2,50 dioptrii). Dzieci nosiły soczewki przez trzy lata, jak najczęściej było to dla nich komfortowe.
Po trzech latach dzieci z grupy stosującej soczewki multifokalne o wysokiej mocy dodanej miały krótsze oczy w porównaniu z grupami noszącymi soczewki o średniej mocy lub pojedynczej ogniskowej, a progresja krótkowzroczności i wzrost oka były najwolniejsze.
Z 294 uczestników badania BLINK, 248 kontynuowało udział w BLINK2. W tym badaniu wszystkie dzieci nosiły przez dwa lata soczewki multifokalne o wysokiej mocy dodanej (+2,50 dioptrii), a następnie przez trzeci rok stosowały soczewki z pojedynczą ogniskową.
Pod koniec BLINK2 tempo wzrostu gałki ocznej wróciło do wartości oczekiwanych dla wieku uczestników. Choć zaobserwowano niewielkie przyspieszenie wzrostu o 0,03 mm rocznie, było to zgodne z normami wiekowymi, a nie odnotowano przyspieszonego wzrostu oka.
Warto podkreślić, że uczestnicy oryginalnego badania BLINK, którzy od początku stosowali soczewki multifokalne o wysokiej mocy, mieli na koniec badania krótsze oczy i mniejszy stopień krótkowzroczności w porównaniu z dziećmi, które rozpoczęły stosowanie tych soczewek dopiero w trakcie BLINK2.
Przyszłość leczenia krótkowzroczności
W przeciwieństwie do innych metod leczenia krótkowzroczności, takich jak krople atropinowe czy soczewki ortokorekcyjne, które czasowo zmieniają kształt rogówki, stosowanie soczewek multifokalnych nie wywołuje efektu odbicia (przyspieszonego wzrostu oka po zakończeniu leczenia).
„Nasze wyniki sugerują, że rozsądną strategią jest stosowanie multifokalnych soczewek kontaktowych w celu kontroli krótkowzroczności u młodszych dzieci i kontynuowanie terapii do późnego okresu nastoletniego, gdy progresja krótkowzroczności zwalnia” – podsumowuje Berntsen.
Więcej informacji można znaleźć na stronie National Eye Institute poświęconej krótkowzroczności.
Źródło: JAMA Ophthalmology, University of Houston