OnkologiaUrologia

Wczesne skutki uboczne radioterapii raka prostaty a ryzyko długoterminowych powikłań – badanie UCLA

Mężczyźni poddawani radioterapii z powodu raka prostaty, którzy doświadczają skutków ubocznych we wczesnym etapie leczenia, mogą być bardziej narażeni na rozwój poważnych, długoterminowych problemów zdrowotnych ze strony układu moczowego i jelit – wynika z nowego badania przeprowadzonego przez naukowców z Jonsson Comprehensive Cancer Center w UCLA Health.

Badanie wykazało, że pacjenci, u których w pierwszych trzech miesiącach po radioterapii wystąpiły umiarkowane ostre skutki uboczne dotyczące układu moczowego, byli niemal dwukrotnie bardziej narażeni na późniejsze powikłania związane z układem moczowym w porównaniu do osób, które nie miały tych objawów. Podobnie pacjenci z wczesnymi problemami jelitowymi mieli prawie dwukrotnie wyższe ryzyko przewlekłych powikłań ze strony układu pokarmowego.

Wyniki badania, opublikowane w czasopiśmie Lancet Oncology, podkreślają znaczenie opracowywania strategii lepszego zarządzania ostrymi skutkami ubocznymi radioterapii w celu poprawy długoterminowych wyników leczenia i jakości życia pacjentów.

— Mężczyźni chorujący na raka prostaty żyją coraz dłużej, a naszym celem jest zmniejszenie ryzyka późnych powikłań, takich jak trudności w oddawaniu moczu czy krwawienie z odbytnicy, które mogą znacząco wpływać na jakość życia pacjenta przez wiele lat — powiedział dr Amar Kishan, zastępca przewodniczącego ds. radioterapii w David Geffen School of Medicine na UCLA i główny autor badania. — To badanie podkreśla innowacje, które opracowujemy, takie jak stosowanie mniejszych marginesów leczenia w radioterapii prostaty w celu minimalizowania wczesnych skutków ubocznych, co może prowadzić do długotrwałych korzyści poprzez zmniejszenie ryzyka późniejszych powikłań u pacjentów.

Wpływ radioterapii na tkanki zdrowe

Rak prostaty jest najczęstszym nowotworem wśród mężczyzn, a radioterapia jest kluczową metodą leczenia nowotworu ograniczonego do gruczołu krokowego. Często stosuje się wysokie dawki promieniowania, aby skuteczniej kontrolować chorobę. Jednak takie podejście może również uszkadzać otaczające zdrowe tkanki, powodując zarówno ostre, jak i późne skutki uboczne.

Ostra toksyczność odnosi się do działań niepożądanych, które występują w trakcie leczenia lub w ciągu pierwszych trzech miesięcy po jego zakończeniu i zazwyczaj są tymczasowe. Do najczęstszych skutków ubocznych ze strony układu moczowego należą zwiększona częstość oddawania moczu, trudności w oddawaniu moczu oraz ból podczas mikcji. W przypadku układu pokarmowego mogą występować biegunki, rozluźnienie stolca oraz dyskomfort odbytniczy podczas wypróżnień.

Późna toksyczność może pojawić się po kilku miesiącach, a nawet latach od zakończenia terapii i często utrzymuje się przez długi czas. Do późnych powikłań ze strony układu moczowego zalicza się zwężenie cewki moczowej oraz obecność krwi w moczu. Powikłania jelitowe obejmują obecność krwi w stolcu lub powstawanie owrzodzeń w ścianie odbytnicy. Późne skutki uboczne często mają bardziej znaczący wpływ na jakość życia pacjentów niż te występujące w krótkim okresie po terapii.

Nowe dane o związku między ostrymi i późnymi powikłaniami

Chociaż zarówno ostra, jak i późna toksyczność wynikają z działania promieniowania na zdrowe tkanki, zależność między nimi nie była dotychczas dokładnie badana, zwłaszcza na dużych grupach pacjentów.

Aby lepiej zrozumieć tę relację, naukowcy przeanalizowali dane ponad 6500 pacjentów pochodzące z sześciu randomizowanych badań klinicznych fazy 3. Badania te zawierały szczegółowe dane indywidualne dotyczące zarówno krótkoterminowych, jak i długoterminowych skutków ubocznych związanych z układem moczowym i jelitowym.

Analiza wykazała, że pacjenci, u których wystąpiły umiarkowane lub poważne skutki uboczne na wczesnym etapie leczenia, byli bardziej narażeni na rozwój ciężkich późnych powikłań, nawet po wielu latach od zakończenia terapii.

W przypadku toksyczności ze strony układu moczowego wystąpienie ostrej toksyczności zwiększało odsetek późnej toksyczności z 7,5% do 12,5%. W przypadku toksyczności jelitowej odsetek ten wzrastał z 12,7% do 22,5%.

Ryzyko klinicznie istotnego pogorszenia jakości życia w zakresie funkcji układu moczowego było 1,4 razy wyższe u mężczyzn, u których wystąpiła umiarkowana ostra toksyczność moczowa. W przypadku jakości życia związanej z funkcjonowaniem układu pokarmowego ryzyko pogorszenia było 1,5 razy wyższe u pacjentów, u których wystąpiły umiarkowane ostre skutki uboczne dotyczące jelit.

— Wyniki te pokazują, że ostre skutki uboczne po radioterapii raka prostaty są związane z późniejszymi powikłaniami pojawiającymi się miesiące i lata później — powiedział dr John Nikitas, rezydent w departamencie radioterapii onkologicznej UCLA Health i pierwszy autor badania. — Podkreśla to znaczenie działań zmniejszających ryzyko wczesnych skutków ubocznych, ponieważ mogą one potencjalnie poprawić długoterminowe wyniki leczenia i jakość życia pacjentów.

Nowoczesne techniki ograniczania skutków ubocznych

Dr Kishan, który jest także badaczem w Jonsson Comprehensive Cancer Center w UCLA Health, zwrócił uwagę na potencjalne korzyści wynikające z nowych metod zmniejszających zarówno ostre, jak i późne powikłania.

— Ograniczenie wczesnych skutków ubocznych dzięki nowoczesnym technikom, takim jak radioterapia sterowana rezonansem magnetycznym (MRI), pozwalająca na bardziej precyzyjne celowanie w nowotwór, oraz metody oszczędzające cewkę moczową, wykorzystujące separatory między prostatą a odbytnicą, może potencjalnie obniżyć ryzyko długoterminowych powikłań — powiedział Kishan.

Jednak potrzebne są dalsze badania, aby określić, czy konkretne strategie redukujące wczesne skutki uboczne rzeczywiście poprawiają długoterminowe wyniki leczenia oraz czy leczenie ostrych powikłań na wczesnym etapie może pomóc w zapobieganiu późniejszym komplikacjom.

Źródło: The Lancet Oncology, University of California – Los Angeles Health Sciences

 

Tygodnik Medyczny

Zdrowie, system ochrony zdrowia, opieka farmaceutyczna, farmacja, polityka lekowa, żywienie, służba zdrowia - portal medyczny

Najnowsze artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button