Od 1 listopada 2024 roku Instytut Wirusologii Uniwersytetu Medycznego w Innsbrucku ma nową dyrektor – Gisę Gerold. Jej głównym obszarem badań są przygotowania do potencjalnych pandemii. Wraz z zespołem analizuje patogeny, które mogą stanowić globalne zagrożenie zdrowotne, oraz opracowuje innowacyjne metody lepszej prognozy i prewencji. Obecnie szczególnej uwadze podlegają wirusy ptasiej grypy, dengi oraz chikungunya.
Innsbruck, 14 stycznia 2025: Ptasia grypa, która występuje globalnie w stadach zwierząt, jest obecnie przedmiotem intensywnego monitorowania. Ostatnio szczególną uwagę zwróciło zakażenie bydła mlecznego w USA – scenariusz, który również w Europie nie jest wykluczony. „Obecnie nie ma dowodów na zakażenie zwierząt gospodarskich w Europie, jednak teoretyczna możliwość istnieje, zwłaszcza w przypadku kontaktu między ptakami a zwierzętami hodowlanymi” – mówi Gisa Gerold, nowa dyrektor Instytutu Wirusologii. W Austrii Wschodniej od 1 września 2024 roku zarejestrowano 61 ognisk ptasiej grypy u dzikich ptaków, 6 u drobiu oraz 2 u ptaków w niewoli. W Tyrolu nie odnotowano jak dotąd żadnych przypadków.
Instytut Wirusologii w Innsbrucku jest przygotowany: dzięki intensywnej współpracy z AGES (Austriacka Agencja Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności) opracowano testy, które umożliwiają szybkie działania w przypadku wystąpienia epidemii. Gerold podkreśla również znaczenie ostrożności, szczególnie w przypadku martwych ptaków: „Zwierząt, które padły, nie należy nigdy dotykać gołymi rękami.”
„Przykład ptasiej grypy pokazuje, jak istotna jest wirusologia uniwersytecka dla ochrony społeczeństwa” – mówi rektor Wolfgang Fleischhacker. „Z Gisą Gerold pozyskaliśmy wysoce kompetentną i zaangażowaną dyrektor, która wnosi także bogatą międzynarodową sieć kontaktów.” Gerold, po ukończeniu studiów biochemicznych w Tybindze i obronie doktoratu w Instytucie Maxa Plancka ds. Biologii Infekcyjnej w Berlinie, pracowała w Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku w renomowanym laboratorium wirusologicznym Charlesa M. Rice’a, przyszłego laureata Nagrody Nobla.
Wirusy tropikalne w natarciu
Jednym z głównych obszarów badań Gisy Gerold jest przygotowanie do pandemii. „Wirusy są dla mnie fascynujące. Mimo swoich niewielkich rozmiarów potrafią wywoływać choroby i przekształcać komórki. Po studiach zaczęłam się zastanawiać, jak one to robią” – mówi Gerold. Wraz ze swoim zespołem intensywnie bada wirusy dengi i chikungunya (CHIKV). Te patogeny, dotychczas obecne głównie w tropikach i regionach subtropikalnych, coraz częściej pojawiają się w Europie. W 2024 roku odnotowano na przykład wybuch epidemii dengi z 214 przypadkami w środkowych i północnych Włoszech. CHIKV przenoszony przez ukąszenia owadów powoduje u zakażonych ciężkie zapalenia stawów. Nazwa wirusa, pochodząca z jednego z języków afrykańskich, opisuje pozycję chorych pochylonych do przodu z powodu bólu. W 2024 roku na całym świecie zarejestrowano 480 000 przypadków, a w Europie jeden przypadek we Francji. „Naszym celem jest zrozumienie mechanizmów molekularnych wywołujących te objawy i opracowanie na ich podstawie leków” – wyjaśnia Gerold. W Europie kluczowe jest zwalczanie komarów, między innymi poprzez eliminację miejsc lęgowych, np. unikając stojących zbiorników wodnych w ogrodach.
Nowoczesne metody analizy wirusów
Aby sprostać wyzwaniom wirusologii w kontekście przygotowań do pandemii, Gisa Gerold i jej zespół pracują nad nowymi metodami analizy interakcji między wirusami a gospodarzami. „Dzięki spektrometrii mas i innym podejściom możemy lepiej zrozumieć, dlaczego niektóre wirusy wywołują bóle stawów, a inne infekcje dróg oddechowych” – mówi Gerold. Te odkrycia są kluczowe dla opracowania nowych leków. Poza badaniami, Gerold przykłada dużą wagę do wspierania młodych naukowców. Jako przewodnicząca stowarzyszenia wirusologów DACH aktywnie działa na rzecz ich rozwoju i tworzenia sieci kontaktów.
Nowa platforma informacyjna o wirusach oddechowych
Instytut Wirusologii Uniwersytetu Medycznego w Innsbrucku uruchomił nową stronę internetową, na której publikowane są aktualne dane na temat patogenów oddechowych, takich jak wirusy grypy, rinowirusy i SARS-CoV-2: https://virologie.i-med.ac.at. Platforma jest skierowana zarówno do specjalistów, jak i do społeczeństwa, stanowiąc cenne źródło informacji o aktualnej sytuacji epidemiologicznej.
Przeprowadzka instytutu: ciągłość diagnostyki
Wiosną 2025 roku dział badawczy Instytutu Wirusologii przeniesie się do nowych pomieszczeń. Laboratoria diagnostyczne pozostaną jednak w dotychczasowej lokalizacji, co zapewni nieprzerwaną realizację kluczowych badań, takich jak testy na grypę, RSV i SARS-CoV-2.
Źródło: Medizinische Universität Innsbruck
