Nowe badania pokazują, że farmakologiczne leczenie agonistami receptorów GLP-1-RA oraz agonistami receptorów GLP-1/polipeptydu insulinotropowego zależnego od glukozy (GIP-RA) prowadzi do niemal tak dużej utraty masy ciała jak operacje bariatryczne. Istnieją jednak obawy, że większa utrata masy ciała może negatywnie wpływać na masę mięśniową, zwłaszcza u bardziej podatnych pacjentów. Dlatego istotne jest, aby zrozumieć, czy zmiany mięśni spowodowane terapiami redukcji wagi, takimi jak GLP-1 RAs, są niekorzystne dla mięśni (maladaptacyjne), stanowią normalną reakcję na utratę masy ciała (adaptacyjne) czy może nawet poprawiają zdrowie lub funkcję mięśni. Andreas Birkenfeld, rzecznik DZD oraz dyrektor Instytutu Badań nad Cukrzycą i Chorobami Metabolicznymi (IDM) Helmholtza z Centrum Helmholtza w Monachium przy Uniwersytecie w Tübingen, opisuje to w następujący sposób: „Pojęcie adaptacyjnej regulacji mięśni jest znane z obszaru serca. Przy nadciśnieniu mięsień sercowy musi pompować silniej, co prowadzi do pogrubienia mięśnia sercowego, czyli zwiększenia masy serca. Jeśli ciśnienie krwi zostanie obniżone, np. dzięki lekowi, mięsień sercowy ponownie staje się cieńszy, a jego masa maleje, ponieważ nie musi już pracować z tak dużą siłą. Proces ten jest pozytywny dla mięśnia sercowego i określany jako adaptacyjny. Wiadomo również, że masa mięśniowa potrzebna do podtrzymania osoby o dużej masie ciała maleje, gdy osoba ta traci na wadze i mięsień nie musi już dźwigać tak dużego ciężaru. Proces ten jest również ogólnie uważany za adaptacyjny.” Jak to zjawisko należy sklasyfikować w kontekście terapii GLP-1 RAs, takich jak semaglutyd czy tirzepatyd, jest omawiane w nowym artykule w czasopiśmie „Circulation”.
Utrata masy ciała poprzez GLP-1 RAs ma adaptacyjny wpływ na mięśnie
Aby odpowiedzieć na to pytanie, uwzględniono aktualne odkrycia oraz dodatkowe badania z zastosowaniem rezonansu magnetycznego, które dostarczają bardziej precyzyjnych wyników niż wcześniejsze metody pomiaru objętości mięśni. Wskazują one, że zmiany w mięśniach szkieletowych wynikające z terapii GLP-1 RAs są normalnym, adaptacyjnym procesem. Zmiany w objętości mięśni odpowiadają oczekiwaniom opartym na wieku, stanie zdrowia oraz utracie masy ciała. Ponadto utrata masy ciała u osób z otyłością prowadzi do poprawy wrażliwości na insulinę oraz zmniejszenia zawartości tłuszczu w mięśniach, co wpływa na poprawę jakości mięśni. Poprawa jakości mięśni jest kluczowym kryterium oceny, czy proces jest korzystny, czy niekorzystny dla mięśni. Lepsza jakość mięśni wiąże się z niższym ryzykiem utraty siły i funkcji, a nawet może zwiększać siłę i funkcję mięśni.
Jednak takie czynniki, jak zaawansowany wiek i stan przed-osłabienia, mogą wpływać na wybór pacjentów kwalifikujących się do tych terapii. W przypadku tych pacjentów rozwijane są różne farmakologiczne terapie mające na celu utrzymanie lub poprawę masy mięśniowej w połączeniu z terapiami opartymi na GLP-1.
Potrzebne bardziej obiektywne metody oceny zdrowia mięśni
Autorzy podkreślają, że wprowadzenie bardziej obiektywnych i kompleksowych metod oceny zdrowia mięśni jest kluczowe dla przyszłego rozwoju terapii odchudzających opartych na GLP-1 oraz innych terapii odchudzających i dla optymalizacji leczenia zorientowanego na pacjenta. Obejmuje to dokładne i znaczące oceny ilości, składu, funkcji, mobilności oraz siły mięśni.
Ważne jest, aby pacjenci i lekarze rozumieli, jak stosowane leki wpływają na masę mięśniową. W swoim artykule trzej autorzy starają się więc rzucić światło na obecną dyskusję. Twierdzą, że jest to istotne, ponieważ przewiduje się, że w przyszłości znacznie więcej pacjentów będzie korzystać z tych leków.
Źródło: Deutsches Zentrum fuer Diabetesforschung DZD, Jennifer Linge, Andreas L. Birkenfeld, Ian J. Neeland: „Muscle Mass and Glucagon-Like Peptide-1 Receptor Agonists: Adaptive or Maladaptive Response to Weight Loss?” Circulation. 2024;150:00–00.
DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.124.067676
