Karagen (E 407), dodatek do żywności szeroko stosowany jako emulgator i środek zagęszczający, może mieć negatywny wpływ na zdrowie jelit oraz metabolizm cukrów. Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że substancja ta może prowadzić do rozwoju przewlekłych chorób zapalnych jelit, owrzodzeń i podwyższenia poziomu cukru we krwi. Naukowcy z Niemieckiego Centrum Badań nad Cukrzycą (DZD) postanowili zbadać wpływ karagenu na ludzkie jelita oraz metabolizm cukru, odkrywając, że może on zwiększać przepuszczalność jelita cienkiego, prawdopodobnie poprzez wywoływanie stanu zapalnego.
Wpływ karagenu na zdrowie jelit i metabolizm cukru
Karagen, znany również jako E 407, jest szeroko stosowany w przemyśle spożywczym jako składnik wielu produktów gotowych. Chociaż wcześniejsze badania na zwierzętach sugerowały jego szkodliwość, dotychczas brakowało szczegółowych danych dotyczących wpływu tej substancji na rozwój cukrzycy typu 2 u ludzi. Zagadnienie to zostało podjęte w badaniu klinicznym pod kierunkiem prof. dr. med. Roberta Wagnera i prof. dr. med. Norberta Stefana z DZD.
Zwiększona przepuszczalność jelita cienkiego
W badaniu wzięło udział 20 młodych, zdrowych mężczyzn z BMI poniżej 30 kg/m² (średnio 24,5 kg/m²). Uczestnicy zostali podzieleni na dwie grupy – jedna spożywała karagen w ilościach odpowiadających 2-3-krotności średniej dziennej dawki konsumowanej w USA, a druga otrzymywała placebo. Obserwacja trwała dwa tygodnie. Wyniki wykazały, że u osób spożywających karagen doszło do zwiększenia przepuszczalności jelita cienkiego, co przypisano wywołanemu przez niego stanowi zapalnemu.
„Nasze badania sugerują, że spożycie karagenu, podobnie jak w badaniach na zwierzętach, może osłabiać funkcję bariery jelitowej” – wyjaśnia prof. Robert Wagner. „Może to prowadzić do długotrwałych konsekwencji zdrowotnych i zwiększać ryzyko chorób zapalnych.”
Wpływ na wrażliwość insulinową
Głównym celem badania było określenie wrażliwości na insulinę – zdolności hormonu do skutecznego obniżania poziomu cukru we krwi – która często ulega pogorszeniu we wczesnych stadiach rozwoju cukrzycy typu 2. Choć u większości uczestników nie odnotowano istotnych zmian w działaniu insuliny, dane sugerowały, że u osób z wyższym BMI skuteczność insuliny, zwłaszcza w wątrobie, uległa pogorszeniu przy zwiększonym spożyciu karagenu. U mężczyzn z wyższą masą ciała zaobserwowano również wzrost markerów zapalnych we krwi oraz oznaki zapalenia w podwzgórzu – obszarze mózgu odpowiedzialnym za metabolizm cukrów i regulację apetytu.
Konieczność dalszych badań
„Nasi uczestnicy byli prawdopodobnie zbyt zdrowi, by karagen wywołał u nich znaczące efekty metaboliczne” – zauważa prof. Norbert Stefan. „U osób starszych lub z nadwagą efekty te mogą być bardziej wyraźne. Aby to potwierdzić, potrzebne są dalsze badania w tych grupach populacyjnych.”
Naukowcy podkreślają potrzebę kontynuowania badań nad wpływem karagenu na organizm człowieka. „Biorąc pod uwagę powszechne stosowanie karagenu w żywności, potencjalne zagrożenia dla zdrowia powinny być traktowane poważnie” – podsumowuje prof. Wagner. „Ważne jest, abyśmy lepiej rozumieli, jak dodatki do żywności wpływają na nasze zdrowie, by móc formułować odpowiednie zalecenia dla społeczeństwa.”
Źródło: Wagner, R., Buettner, J., Heni, M. i in. Carrageenan and insulin resistance in humans: a randomised double-blind cross-over trial. BMC Med 22, 558 (2024). DOI: doi.org/10.1186/s12916-024-03771-8
