Naukowcy korzystający z danych z holenderskiego badania Rotterdam Study odkryli, że blaszki miażdżycowe w tętnicach szyjnych mogą z czasem przechodzić w potencjalnie niebezpieczne formy, nawet u pacjentów bezobjawowych. Wyniki opublikowano dziś w czasopiśmie Radiology, wydawanym przez Radiological Society of North America (RSNA).
Blaszki miażdżycowe to złogi tłuszczu, cholesterolu i innych substancji w ścianach tętnic. Z czasem mogą one ulegać procesowi wapnienia, co wcześniej uznawano za stabilizujące i zmniejszające ryzyko pęknięcia blaszki. Jednak nowe badanie pokazuje, że nawet zwapniałe blaszki mogą ulec niebezpiecznym zmianom.
Pęknięcie blaszki miażdżycowej może prowadzić do powstania zakrzepu. Jeśli zakrzep utworzy się w tętnicy szyjnej – głównej tętnicy doprowadzającej krew do mózgu – może dojść do udaru mózgu.
„Ważne jest, aby pamiętać, że blaszki, które jeszcze nie dają objawów, mogą szybko ewoluować w kierunku form bardziej niebezpiecznych,” powiedział autor badania dr Daniel Bos, profesor nadzwyczajny epidemiologii klinicznej i neuroobrazowania naczyniowego w Erasmus MC, University Medical Center Rotterdam. „Jednym z kluczowych wniosków z naszej pracy jest to, że zwapniałe blaszki nie są tak niegroźne, jak wcześniej sądzono, ponieważ są one podatne na krwawienie śródblaszkowe, które samo w sobie jest najistotniejszą przyczyną pęknięcia blaszki i następującego po nim udaru.”
Obrazowanie rezonansem magnetycznym (MRI) stało się obecnie jednym z najlepszych narzędzi do oceny składu blaszek miażdżycowych w tętnicach szyjnych. Udoskonalone techniki obrazowania dostarczają nowych dowodów na temat tego, jak zmienia się skład blaszek z upływem lat i jak wpływa to na ich stabilność.
„Zrozumienie tej ewolucji może pomóc lekarzom lepiej przewidywać ryzyko udaru,” podkreśla dr Bos.
W badaniu obserwowano 802 osoby z Rotterdam Study w wieku 45 lat i starsze, z bezobjawową miażdżycą tętnic szyjnych. Wykonano u nich badanie MRI w celu oceny składu blaszek, a następnie powtórzono je po sześciu latach. Wszyscy uczestnicy znajdowali się we wczesnym stadium choroby, bez objawów klinicznych.
W trakcie obserwacji blaszki stawały się bardziej złożone – zawierały jednocześnie elementy zwapnienia, krwawienia i złogów tłuszczowych. Takie zmiany były częstsze u mężczyzn niż u kobiet.
Wykazano, że w porównaniu do blaszek bez zwapnienia, te już zwapniałe miały dwukrotnie większe ryzyko rozwoju krwawienia śródblaszkowego – kluczowego czynnika niestabilności blaszki i jej potencjalnego pęknięcia.
Naukowcy przeprowadzili również symulację, aby przewidzieć ewolucję blaszek w perspektywie długoterminowej. Symulacja 30-letnia wykazała, że ponad połowa uczestników z początkowo prostymi blaszkami jednoskładnikowymi rozwinie złożone blaszki wieloskładnikowe do 70. roku życia.
Badacze zaznaczają, że przyszłe badania powinny skupić się na zrozumieniu wzajemnych interakcji między składnikami blaszki, na przykład jak zwapnienie wpływa na rozwój krwawienia śródblaszkowego.
W świetle wykazanej przez badanie istotnej ewolucji blaszek w czasie, dr Bos podkreślił znaczenie regularnego monitorowania blaszek i aktywnego zarządzania czynnikami ryzyka.
„Nawet jeśli nie występują żadne objawy, wczesne oznaki obecności blaszki w tętnicach szyjnych mogą z czasem cicho ewoluować w kierunku większego zagrożenia,” powiedział dr Bos. „Regularne badania kontrolne i kontrola czynników ryzyka, takich jak ciśnienie krwi, cholesterol, palenie papierosów i cukrzyca, są bardzo ważne, ponieważ zmiany w blaszkach mogą nastąpić bez ostrzeżenia.”
Źródło: Radiology, Radiological Society of North America
