Osoby starsze, które odczuwają senność w ciągu dnia lub brak entuzjazmu do podejmowania codziennych czynności z powodu problemów ze snem, mogą być bardziej narażone na rozwój zespołu, który może prowadzić do demencji. Takie wnioski płyną z badania opublikowanego 6 listopada 2024 r. w internetowym wydaniu czasopisma Neurology®, oficjalnego periodyku Amerykańskiej Akademii Neurologii.
Osoby z tym zespołem charakteryzują się wolnym tempem chodzenia i zgłaszają pewne problemy z pamięcią, choć nie mają problemów z mobilnością ani zdiagnozowanej demencji. Stan ten określany jest jako zespół motoryczno-poznawczy (ang. motoric cognitive risk syndrome, MCR) i może wystąpić przed rozwinięciem się pełnoobjawowej demencji.
Badanie wykazało, że osoby z nadmierną sennością w ciągu dnia oraz brakiem entuzjazmu do wykonywania zadań były bardziej narażone na rozwój tego zespołu niż osoby bez tych problemów ze snem. Autorzy badania podkreślają, że nie udowodniono związku przyczynowego między problemami ze snem a zespołem MCR, a jedynie istnienie korelacji.
„Nasze wyniki wskazują na potrzebę przesiewowych badań w kierunku problemów ze snem” – powiedziała autorka badania, dr Victoire Leroy z Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku. „Istnieje możliwość, że leczenie zaburzeń snu może pomóc w zapobieganiu pogorszeniu funkcji poznawczych u osób starszych”.
W badaniu wzięło udział 445 osób, których średni wiek wynosił 76 lat; żadna z nich nie miała zdiagnozowanej demencji. Na początku badania uczestnicy wypełnili kwestionariusze dotyczące snu, zgłaszali ewentualne problemy z pamięcią, a także oceniano ich szybkość chodzenia na bieżni. Testy powtarzano raz w roku przez średnio trzy lata.
Kwestionariusz dotyczący oceny snu zawierał pytania o trudności ze snem, takie jak częste budzenie się w nocy, problemy z zaśnięciem w ciągu 30 minut, odczuwanie dyskomfortu z powodu zbyt wysokiej lub niskiej temperatury, a także stosowanie leków nasennych. Pytanie dotyczące nadmiernej senności w ciągu dnia odnosiło się do trudności z utrzymaniem czujności podczas prowadzenia samochodu, jedzenia lub uczestnictwa w aktywnościach społecznych. Pytanie o entuzjazm dotyczyło oceny problemów związanych z brakiem chęci do podejmowania działań.
Spośród uczestników badania, 177 osób zakwalifikowano jako osoby o złej jakości snu, a 268 jako osoby dobrze śpiące.
Na początku badania 42 osoby miały zdiagnozowany motoryczny zespół ryzyka poznawczego. W trakcie badania kolejne 36 osób rozwinęło ten zespół.
Spośród osób z nadmierną sennością w ciągu dnia i brakiem entuzjazmu, 35,5% rozwinęło motoryczny zespół ryzyka poznawczego, w porównaniu do 6,7% osób bez tych problemów. Po uwzględnieniu innych czynników ryzyka, takich jak wiek, depresja i inne problemy zdrowotne, badacze stwierdzili, że osoby z problemami ze snem miały ponad trzykrotnie wyższe ryzyko rozwoju tego zespołu niż osoby bez tych problemów.
„Konieczne są dalsze badania nad związkiem między problemami ze snem a pogorszeniem funkcji poznawczych oraz rolą, jaką odgrywa motoryczny zespół ryzyka poznawczego” – dodała Leroy. „Potrzebujemy również badań, które wyjaśnią mechanizmy łączące te zaburzenia snu z zespołem MCR i pogorszeniem funkcji poznawczych”.
Ograniczeniem badania jest fakt, że uczestnicy sami raportowali swoje problemy ze snem, co może wiązać się z niepełną dokładnością tych informacji.
Badanie było finansowane przez National Institute on Aging.
Źródło: American Academy of Neurology, czasopismo Neurology, fot. Quality Stock Arts Adobe
