Złożone doustne środki antykoncepcyjne potrajają ryzyko kryptogennego udaru mózgu u młodych kobiet – nowe badanie

Nowe badanie zaprezentowane podczas Europejskiej Konferencji Neurologii Naczyniowej (European Stroke Organisation Conference, ESOC) 2025 wykazało, że stosowanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych (OC) wiąże się z trzykrotnie wyższym ryzykiem wystąpienia kryptogennego udaru niedokrwiennego mózgu (CIS) u młodych kobiet. Odkrycie to wpisuje się w coraz szerszy zbiór dowodów wskazujących na związek hormonalnej antykoncepcji z ryzykiem naczyniowym u kobiet w wieku rozrodczym.

Kryptogenny udar niedokrwienny, czyli udar o nieustalonej przyczynie, odpowiada nawet za 40% wszystkich udarów niedokrwiennych u młodych dorosłych. Mimo tej częstości, rola czynników ryzyka specyficznych dla płci – takich jak stosowanie antykoncepcji – pozostawała dotąd słabo poznana. Choć wcześniejsze badania sugerowały związek między złożonymi OC a ryzykiem udaru, to jedno z nielicznych badań koncentrujących się konkretnie na kryptogennych udarach u młodych kobiet.

Badanie SECRETO (Searching for Explanations for Cryptogenic Stroke in the Young) objęło 268 kobiet w wieku 18–49 lat, u których rozpoznano CIS, oraz 268 dobranych pod względem wieku kobiet bez udaru, w 14 ośrodkach w Europie. Wśród uczestniczek 66 pacjentek oraz 38 osób z grupy kontrolnej stosowało złożone OC. Po uwzględnieniu wieku oraz współistniejących chorób, takich jak nadciśnienie, palenie tytoniu, migrena z aurą czy otyłość brzuszna, stosowanie OC wiązało się ze skorygowanym ilorazem szans wynoszącym 3,00 (95% CI: 1,61–5,57). Nie stwierdzono istotnych interakcji między stosowaniem OC a wspomnianymi czynnikami ryzyka, co sugeruje, że podwyższone ryzyko udaru może występować niezależnie od tych znanych mechanizmów.

„Nasze wyniki potwierdzają wcześniejsze obserwacje łączące doustne środki antykoncepcyjne z ryzykiem udaru mózgu” – powiedziała dr Mine Sezgin z Katedry Neurologii Uniwersytetu w Stambule, główna autorka badania. – „Szczególnie istotne jest to, że związek ten pozostaje silny nawet po uwzględnieniu innych znanych czynników ryzyka, co sugeruje istnienie dodatkowych mechanizmów – być może o podłożu genetycznym lub biologicznym.”

Większość kobiet stosujących OC w badaniu przyjmowała preparaty zawierające etynyloestradiol w dawce 20 mikrogramów. Odnotowano także stosowanie innych estrogenów, takich jak estradiol hemihydrat czy walerianian estradiolu.

„Dla zachowania porównywalności obliczyliśmy równoważną dawkę estrogenu dla każdej pacjentki” – wyjaśniła dr Sezgin. – „Nasze dane dostarczają wstępnych, ale ważnych informacji, jednak do pełnego zrozumienia różnic w ryzyku między poszczególnymi preparatami potrzebne są większe badania. Taka wiedza mogłaby pomóc w lepszym dopasowaniu antykoncepcji do indywidualnego profilu ryzyka pacjentki.”

Choć autorzy badania podkreślają konieczność dalszych badań prospektywnych, już teraz zalecają ostrożność przy przepisywaniu złożonych OC kobietom z istniejącymi czynnikami ryzyka naczyniowego lub przebytym udarem. „Nasze wyniki powinny skłonić do bardziej szczegółowej oceny ryzyka udaru u młodych kobiet, zwłaszcza tych obciążonych dodatkowymi czynnikami ryzyka” – podsumowała dr Sezgin.

W przyszłości badacze planują analizować biologiczne i genetyczne mechanizmy leżące u podstaw zaobserwowanego związku między stosowaniem złożonych OC a podwyższonym ryzykiem udaru, by lepiej zrozumieć, w jaki sposób hormonalna antykoncepcja może samodzielnie wpływać na wzrost ryzyka naczyniowego.

Źródło: Beyond