Zwiększone wysiłki na rzecz ograniczenia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe: nowy raport ECDC

Z okazji Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach, obchodzonego 18 listopada, oraz rozpoczęcia Światowego Tygodnia Wiedzy o Oporności na Środki Przeciwdrobnoustrojowe, European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) przedstawia nowe dane dotyczące konsumpcji antybiotyków i oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Między 2019 a 2023 rokiem użycie antybiotyków w Unii Europejskiej wzrosło o 1%, co oddala region od celu na 2030 rok, zakładającego 20% redukcję zalecaną przez Radę Unii Europejskiej.

Mimo znacznych redukcji zakażeń krwi wywoływanych przez metycylinooporne Staphylococcus aureus (MRSA) w tym samym okresie, sytuacja w innych kluczowych obszarach, takich jak zakażenia krwi wywołane przez karbapenemooporne Klebsiella pneumoniae, pogorszyła się, ze wzrostem zapadalności o prawie 60% między 2019 a 2023 rokiem. Stanowi to rosnące zagrożenie dla pacjentów w szpitalach na terenie UE, zwłaszcza że dostępnych jest bardzo niewiele opcji terapeutycznych do leczenia pacjentów zakażonych karbapenemooporną K. pneumoniae.

Osiągnięcie celów UE na 2030 rok wymaga zjednoczonej i pilnej reakcji na terenie całej Unii, aby zapobiec sytuacji, w której oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) podważy skuteczność opieki zdrowotnej. „Taka reakcja jest kluczowa dla ochrony pacjentów i utrzymania skuteczności antybiotyków dla przyszłych pokoleń” – mówi dr Pamela Rendi-Wagner, dyrektor ECDC.

Aby podkreślić powagę zagrożenia związanego z AMR, ECDC uruchomiło serię historii pacjentów, którzy opowiadają o przedłużających się hospitalizacjach, niepewności co do wyzdrowienia oraz skomplikowanych terapiach związanych z AMR. Historie te przedstawiają również wpływ, jaki infekcje te miały na życie pacjentów oraz ich rodzin.

Chociaż niektóre państwa członkowskie poczyniły znaczące postępy w osiąganiu zalecanych celów AMR, a w niektórych przypadkach już je osiągnęły, ogólny obraz pokazuje, że pilnie potrzebne są bardziej skonkretyzowane i intensywne interwencje w całej UE.

Aby odwrócić negatywny trend w walce z AMR, ECDC wzywa do przyspieszonych działań w trzech kluczowych obszarach: zapobieganie zakażeniom i kontrola zakażeń, racjonalne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych oraz rozwój i dostęp do nowych antybiotyków.

Zakażenia związane z opieką zdrowotną stanowią 70% obciążenia zdrowotnego związanego z AMR w UE. Dlatego szpitale muszą priorytetowo traktować podstawowe, lecz kluczowe środki zapobiegania zakażeniom i kontroli, takie jak:

• poprawa higieny rąk i ułatwienie dostępu do preparatów alkoholowych do dezynfekcji rąk,
• zwiększenie badań przesiewowych w kierunku nosicielstwa opornych bakterii, aby zahamować rosnący trend karbapenemoopornych Klebsiella pneumoniae,
• zwiększenie liczby izolatek poprzez zapewnienie odpowiedniej liczby pojedynczych pokoi,
• zwiększenie liczby personelu zajmującego się zapobieganiem zakażeniom oraz organizacja odpowiednich szkoleń.

Sektor społecznościowy odpowiada za 90% całkowitego zużycia antybiotyków przez ludzi. Redukcja zużycia antybiotyków wymaga większej ilości informacji oraz kampanii społecznych, uzupełnionych o interwencje społeczne i behawioralne, aby zapobiec ich niepotrzebnemu stosowaniu.

ECDC nadal promuje rozwój oraz dostęp do nowych środków przeciwdrobnoustrojowych i alternatyw, które są zarówno skuteczne, jak i bezpieczne dla ludzi. Środki te są niezbędne do leczenia pacjentów z infekcjami opornymi na antybiotyki ostatniej linii, takie jak karbapenemy.

W przypadku braku silniejszych i szybszych działań w zakresie zdrowia publicznego, jest mało prawdopodobne, że UE osiągnie wszystkie cele na 2030 rok. Konsekwencją będzie wzrost liczby zakażeń bakteriami opornymi na środki przeciwdrobnoustrojowe, co utrudni leczenie, prowadząc do coraz większych wyzwań dla pacjentów oraz większej liczby zgonów związanych z AMR.

ECDC zobowiązuje się wspierać państwa członkowskie w osiąganiu celów AMR na 2030 rok i dysponuje szerokim wachlarzem środków, które mogą pomóc im w eliminacji luk oraz wzmocnieniu krajowych zdolności. Obejmuje to indywidualne wizyty dotyczące AMR oraz regularne oceny przygotowania na sytuacje kryzysowe zdrowia publicznego dla wszystkich krajów UE/EOG, z naciskiem na oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zakażenia związane z opieką zdrowotną.

Źródło: European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC), fot. Adobe