Astma

To przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, która powoduje nadreaktywność oskrzeli.

Charakterystyczne dla tej choroby są:

• świszczący oddech
• duszności
• uczucie ściskania w klatce piersiowej
• kaszel

Niektórzy czują się najgorzej podczas aktywności fizycznej, inni w nocy.

Ograniczenie przepływu powietrza jest spowodowane przez:

• skurcz mięśni gładkich
• obrzęk błony śluzowej oskrzeli,
• tworzenie czopów śluzowych,
• przebudowę ściany oskrzeli.

Podstawa rozpoznania jest wywiad lekarski i ocena objawów. W przypadku dorosłych diagnoza na ogół nie sprawia problemów. Na jej potwierdzenie wykonuje się badanie spirometryczne (bez podania leków przed badaniem) lub testy prowokacyjne.

Ze względu na etiologię astmę dzieli się na:

• alergiczną, która najczęściej rozpoczyna się w dzieciństwie. U jej podłoża leżą mechanizmy IgE-zależne oraz choroba atopowa
• niealergiczną, najczęściej osób dorosłych, ten rodzaj astmy zazwyczaj ma cięższy przebieg

Choć przyczyny astmy wciąż nie są do końca poznane, to wśród czynników ryzyka wymienia się predyspozycje genetyczne, narażenie środowiskowe na substancje, które mogą wywoływać reakcje alergiczne i podrażniać drogi oddechowe.

O ile nie zawsze da się zapobiec tej chorobie (ze względu na uwarunkowania genetyczne profilaktyka astmy nie jest możliwa), to w sporej mierze można uniknąć jej zaostrzeń, do których dochodzi często w reakcji na czynniki środowiskowe i/lub nieprzyjmowanie zalecanych leków.

Zaostrzenia mogą rozwijać się stopniowo (kilka godzin, dni, a nawet tygodni) lub występować gwałtownie (w ciągu kilku minut lub godzin). Mogą mieć przebieg łagodny, umiarkowany lub ciężki i może doprowadzić nawet do śmierci.

Nieleczona lub źle leczona astma z czasem powoduje nieodwracalnych ograniczeń przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

Czynniki wyzwalające napady i zaostrzenia astmy: 

• alergeny (np. roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych, pleśnie, grzyby, pyłki roślin),
• zakażenia układu oddechowego (głównie wirusowe),
• zanieczyszczenia powietrza (w tym także dym tytoniowy, nieszczelne piece i kominki, chemiczne substancje drażniące, opary farb itp.),
• wysiłek fizyczny,
• silne emocje,
• zmiany pogody,
• leki (β-blokery, NSLPZ), pokarmy i dodatki do żywności.

U większości chorych długoterminowe wyniki leczenia  są dobre. Regularne wcześnie rozpoczęte leczenie przeciwzapalne zapewnia kontrolę choroby.

Prawidłowe leczenie astmy umożliwia normalne funkcjonowanie. Chorym zaleca się aktywność fizyczną, zwłaszcza pływanie, jednak chorzy z astmą ciężka powinni unikać natężonej aktywności fizycznej gdy powietrze jest zimne, suche lub bardzo zanieczyszczone.

Unikanie palenia papierosów w czasie ciąży i po urodzeniu zmniejsza ryzyko rozwoju chorób oddechowych przebiegających ze świszczącym oddechem u dzieci. Karmienie piersią chroni przed wystąpieniem świszczącego oddechu we wczesnym dzieciństwie, ale nie  zapobiega zachorowaniu na astmę w późniejszym wieku.

Według danych WHO na astmę choruje ponad 235 mln osób na całym świecie, ale wiele przypadków jest nierozpoznanych. W Polsce objawy astmy ma pond 4 mln osób.

Źródło: „Interna Szczeklika: Podręcznik chorób wewnętrznych” (2013), wyd. Medycyna Praktyczna
https://ginasthma.org
https://www.mp.pl

Zdrowie PAP