Liczba zakażeń przenoszonym przez kleszcze wirusem kleszczowego zapalenia mózgu, które nie są wykrywane przez służbę zdrowia, jest znacznie wyższa niż wcześniej zakładano. Zostało to wykazane w nowym badaniu szwedzkich dawców krwi z Uniwersytetu w Uppsali i Szpitala Uniwersyteckiego w Uppsali. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Eurosurveillance, które jest powiązane z Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób UE.
“Byliśmy bardzo zaskoczeni, że tak wysoki odsetek dawców krwi wykazał ślady wcześniejszego zakażenia wirusem kleszczowego zapalenia mózgu. To znacznie więcej, niż można było podejrzewać na podstawie liczby zgłoszonych przypadków” – mówi Bo Albinsson, doktorant na Uniwersytecie w Uppsali, jeden z głównych autorów artykułu.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest bardzo poważną chorobą, która coraz częściej występuje w dużych częściach Europy. Według statystyk Szwedzkiej Agencji Zdrowia Publicznego do listopada 2023 r. w Szwecji zgłoszono 597 przypadków tej choroby, co stanowi najwyższą liczbę kiedykolwiek zarejestrowaną w ciągu jednego roku.
Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą podlegającą obowiązkowi zgłoszenia od 2004 r. na mocy ustawy o chorobach zakaźnych, a zatem wszystkie przypadki muszą być zgłaszane regionalnemu lekarzowi kontroli zakażeń i Szwedzkiej Agencji Zdrowia Publicznego. Jednak osoby, u których występują jedynie łagodne objawy lub nie występują żadne objawy, nie są wykrywane przez służbę zdrowia, a zatem nie pojawiają się w statystykach. Do tej pory związek między liczbą zgłoszonych przypadków a odsetkiem osób zakażonych był nieznany.
Tradycyjne metody badania, czy ktoś był wcześniej zakażony wirusem, nie są całkowicie wiarygodne, ponieważ osoby zaszczepione przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu mogą również uzyskać wynik pozytywny. Ponadto nie wiadomo dokładnie, ile osób zostało zaszczepionych, ponieważ Szwecja nie prowadzi krajowego rejestru szczepień przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu.
W nowym badaniu, będącym wynikiem współpracy szwedzkich naukowców, zbadano testy krwi od 2700 anonimowych dawców krwi z dziewięciu regionów Szwecji. Zastosowana przez nich metoda nosi nazwę TBE-SMIA (suspension multiplex immunoassay) i została opracowana w Zoonosis Science Center (ZSC) na Uniwersytecie w Uppsali we współpracy z Oddziałem Mikrobiologii Klinicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Uppsali. Umożliwia on po raz pierwszy efektywne odróżnienie odpowiedzi przeciwciał po zakażeniu wirusem kleszczowego zapalenia mózgu od odpowiedzi po szczepieniu przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Umożliwiło to badaczom określenie, ile osób przeszło infekcję. Byli oni również w stanie oszacować odsetek zaszczepionej populacji w każdym regionie.
Wyniki wykazały, że odsetek dawców krwi z historią zakażenia wirusem kleszczowego zapalenia mózgu wahał się od 1% do 7% w różnych regionach. Na podstawie wielkości populacji w poszczególnych regionach naukowcy oszacowali, że odpowiada to łącznie ponad 160 000 osób w wieku 15-65 lat, co jest znacznie wyższym odsetkiem niż wcześniejsze szacunki.
Naukowcy odkryli również, że odsetek dawców krwi zaszczepionych przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu wahał się od 8,7% do 57% w różnych regionach. Łącznie przekłada się to na ponad 1,6 miliona Szwedów (w wieku 15-65 lat) w badanych regionach.
“Warto zauważyć, że liczba potwierdzonych przypadków kleszczowego zapalenia mózgu rośnie pomimo stosunkowo dobrego pokrycia szczepieniami. Potrzebne są zatem dalsze badania, na przykład poprzez dokładne mapowanie rozmieszczenia wirusa w różnych populacjach kleszczy. Nasze wyniki stanowią ważne wsparcie dla przyszłych strategii szczepień i uważamy, że warto rozważyć ustanowienie krajowego rejestru szczepień przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu” – mówi Tove Hoffman, badaczka z ZSC i druga główna autorka badania.
DOI 10.2807/1560-7917.ES.2024.29.2.2300221
Na podstawie: Uppsala University, fot. Adobe
