Z badań społecznych wynika, że znaczący odsetek dorosłych Polaków nie zna lub nie rozumie pojęcia „czynnik ryzyka”, które jest jednym z podstawowych pojęć dotyczących profilaktyki zdrowotnej (mającej na celu utrzymywanie dobrego stanu zdrowia oraz zapobieganie chorobom).
Definicja: Czynnik ryzyka to cecha, stan lub zachowanie, które zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania lub odniesienia obrażeń.
Przykłady: Czynników ryzyka jest bardzo wiele – dla ułatwienia dzieli się je na kilka grup rodzajowych:
- Behawioralne (związane z zachowaniem): np. nieprawidłowe żywienie, siedzący tryb życia, palenie papierosów, unikanie szczepień, seks bez zabezpieczenia;
- Fizjologiczne: np. wysokie ciśnienie krwi, wysokie stężenie cholesterolu we krwi, wysokie stężenie glukozy, nadwaga lub otyłość;
- Demograficzne: np. wiek, płeć, poziom wykształcenia, status społeczno-ekonomiczny;
- Środowiskowe: np. jakość powietrza, dostępność czystej wody i kanalizacji, ryzyko zawodowe;
- Genetyczne: np. posiadanie określonych genów albo mutacji genetycznych, występowanie określonych chorób w najbliższej rodzinie.
W tym kontekście, warto też wspomnieć o przeciwieństwie czynników ryzyka, a więc o czynnikach ochronnych – są nimi cechy, stany lub zachowania, które wzmacniają zdrowie i zmniejszają ryzyko chorób. Praktyczne przykłady czynników chroniących można znaleźć np. w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem, który zawiera listę 12 konkretnych sposobów na zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwór.
Zdrowie PAP
Źródła: Europejska Akademia Pacjentów
